Kronik böbrek hastalığında eritropoietin kullanımı ve endotel disfonksiyonu ile ilişkisi

Abstract

Anemi; kronik böbrek hastalığının sık görülen bir komplikasyonu olup ya?am kalitesini olumsuz etkiler. Böbrek yetmezliğinde aneminin en sık nedeni eritropoietin (EPO) yetersizliğidir. Kronik böbrek yetmezliğinde (KBY) mortalitenin en önemli nedeni aterosklerotik vasküler komplikasyonlar olup endotel hasarı ile ili?kilendirilmektedir. Vasküler bütünlüğü değerlendirilmek için geli?tirilmi? metodlardan biri de dola?an endotel hücre (CEC) ve endotelyal progenitor hücre (EPC) ölçümüdür. Bu çalı?mada KBY hastalarında anemi tedavisinde kullanılan EPO?nun; endotel disfonksiyonu üzerine etkisini CEC ve EPC değerlendirerek incelemeyi amaçladık. Çalı?maya ya? ortalaması 54.5±8.3 olan 55 HD hastası ve 42.1±6,0 olan 20 sağlıklı kontrol alınmı?tır. Hastalar en az son 3 aydır EPO alan ve Hb>10gr/dl (n=20), en az son 3 aydır EPO almayan ve Hb>10gr/dl (n=20), Hb<10gr/dl olduğu için EPO ba?lanan (n=15) olmak üzere 3 grupta değerlendirilmi?tir. EPO ba?lanan grupta bazal, 2. hafta ve 8. hafta olmak üzere 3 kez kan değerleri incelenmi?tir. Endotel hücre markerı olarak Mouse IgG2 FITC, Mouse IgG1 PE, CD105 FITC, CD34 PE, CD146 FITC, CD133 PE ve CD45 Per Cp kullanılmı? ve Becton Dickinson Facs Calibur cihazında flow sitometrik olarak incelenmi?tir. CD34+, CD105- hücreler; istirahat CEC, CD34+, CD105+ hücreler; aktive CEC, CD133+ hücreler; istirahat EPC, CD133+, CD146+ hücreler ise aktive EPC olarak değerlendirilmi?tir. Hasta gruplarının arasında ve hastalar ile sağlıklı kontrol arasında CEC ve EPC açısından fark saptanmamı?tır. 3. grupta bazal / 2. hafta ve 8. hafta CEC / EPC düzeyleri açısından farklılık gözlenmemi?tir. ?stirahat ve aktive CEC ile albümin arasında negatif korelasyon (sırasıyla r=-0,270, p=0,046; r=-0,312, p=0,019) saptanmı?tır. EPO ile CEC / EPC arasında korelasyon saptanmamı?tır. HD hastalarında terapotik dozda kullanılan EPO ile endotel bütünlüğünü değerlendirmede kullanılan CEC / EPC düzeyleri arasında ili?ki saptanmamı?tır. Farklı EPO dozlarının uygulandığı, CEC ve EPC miktarlarının yanısıra proliferasyon ve mobilizasyon özelliklerinin de değerlendirildiği daha uzun süreli izlemlerde EPO ile endotel disfonksiyon arasında olası ili?ki saptanabilir.Anahtar Kelimeler: Kronik böbrek hastalığı, anemi, eritropoietin, dola?an endotelyal hücre

Anemia; is a common complication of chronic kidney disease (CKD). Most common cause of anemia in CKD is erythropoietin (EPO) deficiency. Most important cause of mortality in CKD is the atherosclerotic vascular complications and it is associated with endothelial damage. One of methods evaluating vascular integrity is the cytometric measurement of circulating endothelial cell (CEC) and endothelial progenitor cell (EPC) in peripheral blood. The aim of this study is to investigate the effects of EPO on endothelial dysfuncion by evaluating CECs and EPCs. Study involves 55 HD patients the average age of is 54.5±8.3 and 20 healthy controls the average age of is 42.1 ± 6.0. The patients were evaluated in three groups ; first is the ones having EPO therapy at least last 3 months and Hb>10gr/dl (n=20), second; not having EPO for at least the last 3 months and Hb>10gr/dl (n=20), and third is the ones started EPO treatment during the study because Hb<10gr/dl (n=15). Blood values of the 3. group was investigated three times; basal, 2. week and 8. week . As a marker of endothelial cell, Mouse IgG2 FITC, Mouse IgG1 PE, CD105-146 FITC, CD34-133 PE and CD45 Per Cp were used and analysed as flow cytometric in device Becton Dickinson FACS Calibur.CD34 +, CD105- cells were evaluated as resting CEC; CD34 +, CD105 + cells as activated CEC; CD133 + cells as resting EPC and CD133 +, CD146 + cells as activated EPC. There was no difference in the patient groups and between the patients and healthies in CEC and EPC. In 3. group was not observed any difference in CEC/EPC levels at basal / 2. and 8. weeks. A negative correlation was identified between resting / active CEC and albumin (respectively r=-0,270, p=0,046; r=-0,312, p=0,019). There is not any correlation between EPO and CEC/EPC. Any correlation is not available between the therapeutic doses of EPO used in HD patients and CEC / EPC levels used to evaluate the endothelial integrity. The possible relationship between endothelial dysfunction and EPO can be detected through long-term follow-up by using differentdoses of EPO and evaluating proliferation and mobilization properties as well as the amount of CEC and EPC. Key Words: Chronic kidney disease, anemia, erythropoietin, circulating endothelial ce