Hastaların sağlıkta şiddete yönelik görüşleri ile hasta haklarını kullanma tutumlarının belirlenmesi

Abstract

Tanımlayıcı ve kesitsel olarak planlanan bu araştırmada, hastaların sağlıkta şiddete yönelik görüşleri ile hasta haklarını kullanma tutumlarının belirlenmesi amaçlandı.Araştırma; Kasım 2017 – Kasım 2018 tarihleri arasında bir üniversite hastanesinde yatarak tedavi gören 1318 hasta ile yürütüldü. Veriler, `Hasta Bilgi Formu` ve `Hasta Haklarını Kullanma Tutumu Ölçeği` kullanılarak toplandı. Çalışmaya katılan hastaların yaş ortalaması 61,52±11,19 yıl, % 58,8'i erkek, % 74,2'si evli, % 53'ü ilkokul mezunudur. Hastaların % 59,4'ü dahili kliniklerde tedavi görmekte olup, %40,4'ünün kronik hastalığı ve %76,6'sının daha önce hastanede yatma öyküsü bulunmaktadır. Hastaların %92,6'sının tedavisi ya da hastane ile ilgili sorunlarını sağlık çalışanlarına anlatabildiği, %96,1'inin tedavi gördüğü sağlık kurumunda hasta haklarının ihlal edildiğini düşünmediği belirlendi. Haklarının ihlal edildiğini düşünen hastaların %41,2'sinin sağlık bakanlığı iletişim merkezine şikayette bulunduğu belirlendi. Hastaların %93'ünün daha önce sağlık çalışanları ile herhangi bir tartışma yaşamadığı, %97,3'ünün şiddeti bir hak arama yöntemi olarak görmediği, %86,2'sinin hastane yatışı süresince sağlık çalışanına şiddet uygulama isteği duymadığı, %94,2'sinin bugüne kadar sağlık çalışanlarına hiç şiddet uygulamadığı bulundu. Hastalara göre, sağlık çalışanlarının maruz kaldıkları şiddetin en önemli ilk üç nedeninin sırasıyla; eğitimsizlik (%68,4), hastanede uzun süre beklemek ya da bekletilmek (%43,1) ve hasta ve yakınlarının sabırsız davranışları (%35,1) olduğu bulundu. Hastaların, Hasta Haklarını Kullanma Tutumu Ölçeği toplam puan ortalaması 126,02±13,41 olarak bulundu. Hasta Haklarını Kullanma Tutumu Ölçeği toplam puan ortalamalarının, hastaların yaşı, eğitim durumu, kronik hastalık varlığı, daha önce hastanede yatma durumu, sorunlarını sağlık çalışanları ile paylaşabilme durumu ve hastanede yattığı süre içerisinde sağlık çalışanına şiddet uygulama isteği duyma durumuna göre istatiksel olarak anlamlı farklılık gösterdiği belirlendi (p<0,05). Sağlık kurumlarında istenmeyen olayların önüne geçilmesi, sağlık çalışanları ve hasta/yakınlarının güvene dayalı bir ilişki kurmaları ve karşılıklı olarak hak ve sorumluluklarına sahip çıkarak, saygı duymaları ile mümkün olacaktırAnahtar kelimeler: Hasta, hasta hakları, sağlık çalışanları, şiddet

This study was designed as a descriptive and cross-sectional study with the aim of determining patients' attitudes on using patient rights by gathering their opinions regarding violence in health.The study was conducted with 1318 patients receiving inpatient treatment at a university hospital between November 2017 and November 2018. Data were collected using the Patient Information Form and the Scale of Patients' Attitude Toward Using Patient Rights. The participants' mean age was 61.52±11.19, and 58.8% of them were male, 74.2% were married, and 53% were primary school graduates. Moreover, 59.4% of the participants had undergone treatment in internal clinics, 40.4% had a chronic disease, 76.6% had a history of hospitalization, 92.6% had reported health problems related to treatment or the hospital setting to the healthcare staff, and 96.1% did not believe that their patient rights had been violated in the healthcare institution where in they received treatment. Among the patients who felt that their rights had been violated, 41.2% made a complaint to the communication center of the Ministry of Health. Also, 93% of the participants had never had an argument with healthcare staff before, 97.3% did not see violence as a way to claim a right, 86.2% had never wished to commit violence against healthcare staff throughout the hospitalization process, and 94.2% had never committed violence against healthcare staff. According to the participants, the three main reasons responsible for the violence committed against healthcare staff were lack of education (68.4%), having to wait in the hospital for a long period of time (43.1%) and impatient behaviors of patients and patient relatives (35.1%). The mean total score on the scale of patients' Attitude Toward Using Patient Rights, was found to be 126.02 ± 13.41, with statistically significant differences observed according to patients' age, educational status, presence of a chronic disease, a history of hospitalization, experience in previously sharing their problems with healthcare staff, and desire to commit violence against healthcare staff (p<0.05).Preventing undesirable events in healthcare institutions is possibleif a trust-based relationship can be established between healthcare staff and patients/relatives and mutual respect is shown through the protection of their shared rights and responsibilities.Keywords: patient, patient rights, healthcare staff, violence