Büyükşehir belediyelerinin kaynak ve finansman sorunlarına İstanbul metropolü örneğinde yaklaşım

Abstract

ÖZET Demokratik devlet yapısı içerisinde yerel yönetimlerin önemi son derece büyüktür. Hatta demokrasilerin temel taşı yerel yönetimlerdir diyebiliriz. Batının bugün ulaştığı demokratik hukuk düzeninin geçmişinde yerel yöne timlerin güçlülüğü yatar. Halkın kendi kendini yönetmesi prensibinin uygulanmasının önemli bir alanı da yerel yönetimlerdir. Çok hızlı bir değişimin yaşandığı, değer yargılarının gün be gün evrimden geçtiği günümüzde insan ihtiyaçlarının boyu tunun genişlemesiyle yerel yönetimler, ve onun en önemli parçası olan belediyelerin bu değişime ayak uydurması güç olmaktadır. Büyükşehir kavramı, Türkiye için yeni bir olgudur. Başta İstanbul olmak üzere bu süreç hızlı yaşanmıştır. Yerel yönetim sistemi sorunlarının çözülemediği bir durumda büyükşehir belediye sisteminin sorunlarını çözümü daha da güç bir hal almaktadır. Kaynak israf etmeksizin, üretici, plan alış kanlığı olan günlük hizmetler dışında gelişmelere uygun uzun vadeli hizmetleri programlayıp icrasına başlayabilen, verimli, aktif ve ülke kalkınmasına katkıda bulunabilen, sağlanan kaynakların dışında mali kaynak yaratabilen yerel yönetimleri oluşturmanın kaçınılmaz olduğu ortadadır. İstanbul metropolü bugün, 10 milyonluk nüfusu ile radyokonsantrik büyüyen dev bir kent şekline bürünmüştür. Yılda nüfusu 380 bin kişi artan bir kentin yönetimi ar tık bir ülke yönetimi olarak düşünülmelidir. Bu bağlamda, İstanbul büyükşehir yönetiminde amaçlanan sistemin gerçekleştirilmesinin ne kadar güç olduğu ortadadır. Sonuç olarak, Türkiye'de 1984 yılında 3030 sayılı kanun ile gerçekle şen büyükşehir olgusunun gelişimi, cumhuriyet öncesinden günümüze kadar yerel yönetimler içinde belediyelerin ülke yönetiminde ne gibi roller aldığı, ve temel hizmet sunuşundaki gelişmeler, ve bunun sonucunda ortaya çıkan mali kaynak sorunları ve bu sorunlara ilişkin çözüm önerileri, İstanbul örneği ışığında elde edilen somut verilerle incelenmeye çalışılmıştır.

SUMMARY The local administrations bear a great deal of significance within the democratic government structure. Even we can conclude that the basic buil ding block of contemporary democracies is the local authorities. The strength of the local administrations play an important role in the development of the today's democratic system of western civilisation. Local administrations are one of those outstanding fields that the imp lementation of self government principle takes place. As this century is expe riencing blazingly fast changes with daily evolving social values, the needs of the people to be met expand into various diverse branches, and consequently the local administrations and municipalities as the main core of this structu re are facing great hardships to adjust to the latest conditions. The concept of metropolis is a brand new fact for Turkey. The transiti on from a city to a metropolis happened so quickly, primarily for Istanbul. While the problems of local administrative system are not solved so easily, it becomes more difficult to resolve the issues associated with metropolitan are as. It is obviously inevitable to construct local administrations, which won't misuse any resources, which is productive, efficient, active, which follows plans and programmes not only for daily services but also for the matters that are suitable to the continuous progress in the long run, which is contri butory to the development of the country, and which is creative and wise to add up new ones on top of the current resources. Today's Istanbul metropoli tan area is a gigantic community with its 10 million population and ra dio-concentric growth. The administration of a city, whose population growth rate per year is 380,000, must be thought of as a separate government of a smaller country. Therefore, it is clearly troublesome for the metropolitan ad ministration of Istanbul to achieve all the ideal goals discussed herein. Within the contents of this thesis, the development of the concept of metropolitan area in Turkey after related legislation with the number 3030 had been passed through the parliament in 1984, the role of local authorities within the government since the pre-Republic era until today, evolution of providing different services resulting financial problems to find needed reso urces, and suggestions to solve those problems in question are discussed as Istanbul has been taken as an example.