İşletmelerde alacak yönetimi

Abstract

ÖZET Günümüzde firmaların büyük bir çoğunluğu piyasa koşullan nedeniyle satışların tamamını peşin olarak yapamamaktadırlar. Dolayısıyla firma kredili satışların artmasına paralel olarak firma varlıkları içinde alacaklar kaleminin ağırlığı da artmaktadır. Bu, işletmelerin alacak yönetimine daha fazla önem vermesine yol açmıştır. Çalışmamızda amaçlanan, alacak yönetimini çeşitli yönleriyle ele alarak alacakların daha etkin bir şekilde nasıl yönetileceğinin tespit edilmesidir. Çalışmamızda firmalar tarafından özellikle son yıllarda daha fazla kullanılmaya başlanan factoring, forfaiting, ihracat kredi sigortası, tüketici finansmanı şirketleri gibi yeni tekniklerin alacakların yönetimindeki yeri de belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmamızda öncelikle alacak ve alacak yönetimi kavramları genel hatlarıyla açıklanmış ardından da alacak yönetimi süreci üzerinde durulmuştur. İşletmelerin alacak yönetim süreci içinde; kredi politikasının tespiti, tahsilat politikasının oluşturulması, bu politikaların gözden geçirilmesi ve kredili satış sonucu oluşan alacak hesaplarının kontrol yöntemleri incelenmiştir. Çalışmamızda yurt içi alacakların yönetimi yanında yurt dışı (uluslararası) alacakların da yönetimine yer verilmiştir. İşletmelerin alacak yönetiminde etkinlik sağlamak amacıyla kullanabilecekleri factoring, forfaiting, varlığa dayalı menkul kıymet, finansman şirketleri, ticari kredi sigortası uygulamaları da incelenmiştir. Çalışmamızın uygulama kısmında ise; Türkiye'nin 500 büyük sanayi kuruluşu bağlanımda, kredili satış yapan firmaların alacak yönetimi kararlarının tespitine yönelik olarak bir anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Çalışmamızda Türkiye'nin 500 büyük sanayi kuruluşundan merkezi İstanbul'da bulunan 53 tanesi ile anket yapılmış, buradan elde edilen verilerden bazı sonuçlar çıkarılmıştır. Alacak yönetiminin bazı temel amaçlan bulunmaktadır. Bu amaçlardan birisi alacaklardan elde edilecek nakit akışlarının kontrolünü sağlayarak işletmenin likit yapısının korunmasıdır. Diğer bir amaç ise alacaklara bağlı bulunan sermayeyi (yatırımı); müşteri seçimine dikkat ederek, tahsilat işlemlerini hızlandırarak, mümkünse müşterilerden teminat alarak emniyet altına almaktır. İşletmeler hissedarların kârlarını yükseltmek amacıyla alacaklara yatıran yapar. Bu nedenle alacakların yönetiminde firma kârlılığının artırılması da amaçlanmaktadır. Sonuç olarak söz konusu bu amaçların gerçekleştirilebilmesi ancak alacakların etkin bir şekilde yönetilmesi ile sağlanabilir. x

SUMMARY Today a great majority of the firms are not able to make whole of their sales in cash because of market conditions. Therefore rate of receivables in the firm assets have increased in parallel with rise at the sale on credit. And this led to give more importance by the establishments for receivables management. Aim of our thesis is to determine how to manage receivables more efficiently by examining receivable management from various aspects. Besides the place of some new technics introduced in recent years such as factoring, forfaiting, export credit insurance, consumer finance company at the receivable management has been, tried to ascertain. Primarily the concepts of receivables and receivable management in our thesis have been explicated in general and the receivable management emphasized on further. Determination of credit policy, forming the collection policy, analyzing of these policies and auditing methods of receivable accounts deemed from sales on credit within the period of receivable management of establishments have been examined. Also foreign (international) receivables management as well as inland's has been depicted. In the mean time the application of factoring, forfaiting, asset backed securities, finance companies, commercial credit insurance have been looked through in order to provide efficiency at the receivable management of establishments. An interview activity which tends to determine the receivable management decisions of firms making sales on credit in connection with 500 large scale industrial establishments of Turkey has been realized in the application part of the thesis. The interview has been with 53 of 500 large-scale industrial establishments, which the head office is in Istanbul and some conclusions derived from the data acquired thereof in our thesis. There are some basic objects of receivable management. One of them these is to preserve the liquidity structure of the firm by having control over cash flow acquired out of the receivables. The other object is to secure the capital tied up to receivables. By paying attention for the customer selection, of collecting affairs and if possible by getting guarantees from the customers. Establishments make investment in the receivables in order to raise the profit of shareholders. Therefore an augmentation of firm profitableness is aimed at receivables management also. Consequently the implementation of these said can only be effected by the effected by the effective receivable management. xi