Doğrusal programlama modelinin çözümünde yeni bir paket programın geliştirilmesi; Geliştirilen bu paket programın içecek sektöründe uygulanması

Abstract

ÖZET Endüstri devrimi öncesi üretimin gerçekleştiği işyerleri, daha çok insan gücüne dayalı ve birkaç çalışanın üstesinden gelebileceği yapıda idi. Üretim miktarı, kaynakların, teknolojinin ve tüketimin yetersizliği nedeniyle sınırlı kalmaktaydı. Endüstri devriminin başlamasından bu yana, işyerleri büyümüş, teknoloji gelişmiş ve en önemlisi yavaş yavaş bir rekabet ortamı doğmuştur. Endüstri devriminin ilk dönemlerindeki amaç, her ne şekilde olursa olsun üretimi, dolayısıyla kân arttırmaktan ibaretti. Bu dönemde piyasayı üreticiler yönlendirmekteydiler. İstedikleri kadar üretip, ürettiklerini istedikleri fiyata satabiliyorlardı. Daha sonra rekabetin artması ile rakiplerle yarışabilmek için daha az maliyetle, daha çok kâr elde edilebilecek olan üretim düzeyinin ne olması gerektiği problemi önem kazanmaya başlamıştır. İşte bu noktada, EL Dünya Savaşı sırasında askeri alanlarda kullanılan Yöneylem Araştırması teknikleri giderek daha çok artan düzeyde işletmelere uygulanmaya başlamıştır. Günümüzde, üretim miktarının, tipinin, karışımının belirlenmesinden, pazarlama yöntem ve amaçlarının saptanmasına kadar işletmeler ile ilgili birçok konularda Yöneylem Araştırmasının teknikleri uygulanmaktadır. Çalışmada amaçlanan, Yöneylem Araştırması disiplini içinde yer alan Doğrusal Programlama Problemini ayrıntılı bir şekilde inceleyerek, bu problemi çözebilecek bir bilgisayar programının yazılmasıdır. Çalışmanın uygulama kısmında, geliştirilen program kullanılarak Anadolu Holding bünyesinde, içecek sektöründe faaliyet gösteren Efes Biracılık işletmesinin üretim kısıtlan çerçevesinde kânnı maksimize edecek üretim düzeyinin bulunmasıdır. Sonuçta, rekabet ortamında işletmelerin yaşayabilmesi için verimli bir üretim politikasının olması gerekmektedir. Üretimde, verimliliği arttırmak için Yöneylem Araştırması disiplininden yararlanılması gerekmektedir. vı

SUMMARY Before the industrial revolution, production was based on manpower and was in such a structure that a few employees could handle. The amount of production was limited due to inadequate resources, technology and consumption. Since the industrial revolution, workplaces have enlarged, technology has improved, and the most important of all, a competitive work environment has gradually developed. The main objective of the industrial revolution at the first stages consisted of increasing the production and increasing the profit in turn. At this period, the producers were leading the market. They produced as much as they desired and sold these products at any price they wanted. After the increasing competition among the firms, the problem of determining the optimum production level that brought more profit with less cost gained significance, in order to outwit the rivals. Therefore, at this point, companies started to apply the Operations Research techniques that were of military use during the Second World War, increasingly. Today, operations research techniques have a wide range of application in many enterprise-relevant problems from determining the production level, type and amounts of mixture to deciding on marketing motives and strategies. The objective of this study is to investigate the Linear Programming Problem included in the discipline of operations research immaculately and to develop a computer program for solving this problem. As an application of the study, the program developed was used to evaluate the optimum production level of a foundation of Anadolu Holding, the bier company Efes which functions in the beverage sector, that would yield the maximum profit subject to production constraints. As a conclusion, it should be emphasized that an efficient production strategy is necessary for the companies, in order to survive in the contemporary competitive markets. For increasing the efficiency in production, it is a must to benefit from the discipline of operations research. vu