Aracı kurumların sermaye yeterliliği üzerine bir inceleme

Abstract

IV ÖZET Mali piyasanın bir kolu olan sermaye piyasasında faaliyette bulunan aracı kurumlar, sermaye piyasasının gelişiminde, istikrarın sağlanmasında ve mali piyasaların finansal sektör ile reel sektör arasındaki aracılık faaliyetine aksatmadan yerine getirebilmesinde önemli bir rol oynar. Mali sistemde, finansal kuruluşların mali yapılarının güçlü olması ve güvenilir bir ortamda çalışması istikrarın sağlanmasının önkoşuldur. Sağlam bir altyapısı olmayan mali sistemde ortaya çıkan aksaklıklar, sermaye piyasasında yer alan tasarruf sahiplerinin zarar görmesine neden olur. Bunun yanında yaşanan bu olumsuzluklar sermaye piyasasının olmazsa olmaz koşulu olan güveni olumsuz yönde etkileyerek tasarruf sahiplerinin tasarruf miktarlarının azaltır ve finansal sektör ile reel sektör arasında aracılık mekanizmasını işlevsiz hale getirir. Gelişmiş ülkelerdeki sermaye piyasasını düzenleyici kuruluşlar, ekonomide ortaya çıkabilecek sorunlar nedeniyle, mali sistem üzerinde gözetim ve denetim mekanizmalarını geliştirirler. Aracı kurumların sermayelerinin büyüklüğü finansal gücün bir ölçüsü olarak görüldüğünden, sermaye piyasasında son derece önemli bir unsur olan güvenin sağlanmasında önem kazanmaktadır. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin düzenleyici kuruluşlarının, sermaye piyasasında güven unsurunu sağlamak, piyasanın istikrar içinde gelişmesi ve çalışması için almış olduğu önlemlerin başında aracı kurumların mali yapılarını güçlendirmeye yönelik sermaye yeterliliği kuralları gelmektedir. Bu çalışmada ABD, AB ve Türkiye'de sermaye yeterliliği konusu incelenmiş ve Türkiye'deki aracı kurumların 1996-2000 dönemine ait ödenmiş sermayelerine ilişkin kantitatif bir değerlendirme yapılmıştır. Anahtar Kelimeler: Aracı kurumlar, sermaye yeterliliği, sermaye piyasası.

ABSTRACT The role of the mediator institutions acting in the capital market -a branch of financial market- is well-known in the development of capital market, in providing stability and in ensuring the mediation activity between financial and real sectors. In the financial system, for financial institutions, having a powerful financial structure and acting in secure conditions, is a prerequisite of stability. The problems appearing in the financial system which lacks a strong infrastructure, cause damage to the saving owners of the capital market. Morever, through effecting the trust negatively which is the prerequisite of the capital market, these negative elements reduce the amount of savings belonging to the saving owners and disable the functioning of intermediation mechanism between financial sector and real sector. In the developed countries, due to the problems arising in the economy, the institutions regulating capital market provide supervision and control mechanisms on the financial system. Since the intensity of the capital of the mediator institutions is considered as a criteria of financial power, they gain importance for providing the a very significant element, the trust, in the capital market. For this reason, the rule of capital adequacy is constituted to enhance the financial structure of the mediator institutions. The rules of capital adequacy are primary measures of the regulating institutions in developed and developing countries, to provide trust element, the development and working of the market in stability in order to strengthen the financial structure of stock brokers. In this work, the adequacy of capital in USA, EU and Turkey is examined and a quantitative analysis is made concerning the paid capital of mediator instiutions in Turkey belonging to 1996-2000 term. Keywords: Stock broker, capital adequacy, capital market.