Kar amacı gütmeyen (NPO) işletmelerde fon yaratma teknikleri üzerine bir inceleme

Abstract

ÖZET Bu çalışmanın ana amacı, antik dönemlerden bu yana, iyilikseverlik/hayırseverlik v.b. gibi hayır girişimleri ile başlayan, fon yaratarak toplumsal yaşamın belirli kesimlerininin gereksinmelerine, kar amacı gütmeden hizmet sunmanın gelişimini ele almak ve günümüzde oluşturulan çağdaş kurumlarla fon yaratma tekniklerinin irdelenmesini yapmaktadır. Bu bağlamda, işletmelerin temel amaçlan, işlevleri göz önünde bulundurularak gerçekleştirilmiş sınıflamalara ek olarak değişik bir yaklaşımla, kar amacı güden ve kar amacı gütmeyen işletmeler ayırımı yapılmış ve çalışmada ana amaç doğrultusunda; kar maçı gütmeyen işletmeler ayrıntılı bir biçimde incelenmiştir. Bu kavram kapsamında uzun ve köklü geçmişe sahip olan vakıf kurumu ele alınmakta ve Amerika Birleşik Devletlerinde kurumsal bir yapıya kavuşmuş olan 'Ton Yaratma Okulu` fon yaratma ilke ve teknikleri irdelenmektedir. Ayrıca fon yaratma kurumu için çok hayati öneme sahip olan, yöneticiler ve bağışçılar açısından, etik konusu da ele alınmaktadır. Çalışma, giriş, dört bölüm ve sonuç'tan oluşmaktadır. Giriş bölümünde konunun ele alınış nedeni, amacı, kapsamı ve içeriği hakkında açıklamalar yer almaktadır. Birinci bölümde, işletme kavramı ve kapsamı, değişik yazarlara göre sınıflamaları ele alınmakta ve işletmelerin temel amaçlarından kar işlevine göre yeni bir sınıflama yapılarak, kar amacı güden ve gütmeyen işletmeler irdelenmektedir. Kar amacı gütmeyen işletmelerin tanımlanması yapıldıktan sonra, işletmeler arasında en önemli yeri olan ve antik dönemlere kadar uzanan ve güçlü geçmişi ile vakıf kurumu ele alınmakta ve bu kurumla ilgili tanımlar, ve fon yaratma geleneğinin gelişimi incelenmektedir. İkinci bölümde, kar amacı gütmeyen işletmelerin kurumsal yapısı ve yönetimi ele alınmaktadır. Üçüncü bölümde, kar amacı gütmeyen işletmelerin fon kaynaklan ve pazarlar hakkında bilgiler ve deneyimler irdelenmekte ve Amerika Birleşik Devletlerinde Vakıf kurumlan değerlendirilmektedir. Dördüncü bölümde, tezin ana amacı olan kar amacı gütmeyen işletmelerde 'Ton Yaratma` teknikleri ele alınmakta, fon yaratma döngüsü irdelenmektedir. Sonuç bölümünde, çalışmada elde edilen sonuçlar maddeler halinde özetlenmektedir. Anahtar sözcükler : İşletmeler, Kar amacı gütmeyen işletmeler, Vakıflar, Fon Yaratma ilke ve teknikleri.

ABSTRACT Main purpose of this study is to consider the development of providing service to the needs of certain social strata without being profit-oriented, commencing with charity attempts such as welfare/benefaction, etc., since the antiquity to date, and to assess the techniques of fund raising via contemporaneous institutions established in our time. With respect to the same, in addition to the categorizations realized by taking into consideration basic aims, functions of organizations, by means of a different approach the differentiation of profit-oriented and non profit-oriented organizations has been made, and parallel to the main purpose, non profit-oriented organizations have been investigated in detail in this study. Under such concept, foundation institution having a long and deep-rooted background is, studied and `Fund Raising School's fund raising principles and methods, which have reached an institutional structure in the United States, are being assessed. Further, the subject matter of ethics with regards to the administrators and donators, having a fatal essence for such fund raising institution. The study consists of the introduction, four sections, and the conclusion. In the introduction there exists explanations as to the reason for dealing with the subject matter, its purpose, scope and context. In the first section, concept and scope of organization, categorizations of the same according to different authors are elaborated, and by means of making a new categorization according to the function of profit making, which is one of the basic targets of organizations, profit-oriented and non-profit-oriented organizations are assessed. After describing non profit-oriented organizations, foundation institution having the most important place amongst organizations, with a background going back to the antiquity and a powerful past history is elaborated, and definitions related to such institution, as well as the development of fund raising tradition are studied. In the second section, institutional structure and administration non-profit-oriented organizations are elaborated. In the third section, information and experience regarding fund resources and markets of non-profit- oriented organizations are assessed and Foundation institutions in the United States are evaluated. In the fourth section, `Fund Raising` techniques, constituting the main purpose of the thesis are studied, and fund raising cycle is assessed. In the conclusion section, results obtained in the study are summarized under items.VI Key words : Organizations, Non profit-oriented organizations, Foundations, Fund Creation principles and techniques.