Bindokuzyüzaltmış`tan günümüze milli eğitim politikalarının değerlendirilmesi

Abstract

Çağdaş dünya devletleri; siyasal, toplumsal ve kültürel varlıklarının sürmesinde birincil rolü eğitim sistemlerine vermektedirler. Her devlet kendi eğitim sistemini kurarken; ulusal varlığının korunmasını sağlayacak insan idealine ulaşma isteğinin yanı sıra evrensel insan hakları kavramına da uygun hareket etme zorunluluğu duymaktadır. Bu bakımdan hem ulusal-tarihsel değerlerin hem de uluslararası bir normlar dizgesinin, devletlerin, eğitim politikalarını belirlemede ölçü aldıkları bir çerçeveyi. oluşturduğu görülmektedir. Buradan hareketle, anayasaların ve eğitim yasalarının, toplumsal dönüşüme uygun olarak ve çağın gerekleri doğrultusunda zaman içinde değiştiğini de söyleyebiliriz. Anayasa ve yasalardaki değişiklik ve yenilenmeler eğitim politikalarının karakterini belirlediği gibi, yasalardaki eğitim hükümleri de eğitim politikalarını oluşturmada bir başlangıç noktasını oluşturmaktadır. Türkiye'de eğitim politikalarının belirlenmesinde; Anayasa ve yasaların genel çerçevesi ve eğitim ile ilgili hükümlerin yanı sıra, Beş Yıllık Kalkınma Planları'nın, Milli Eğitim Şuraları'nın ve Hükümet Programları'nın ağırlıklı rolü olduğu bilinmektedir. Özellikle 1960 sonrası Planlı Kalkınma döneminde Türkiye'de Milli Eğitim politikalarının, ülkenin genel kalkınma planlarına uygunluğu ilke olarak esas alınmış görünmektedir. Bu ilkenin, Milli Eğitim Şuraları'na bir ölçüde yansımış olduğu söylenebilir; ancak Hükümet programlan ve uygulamalarının, planlamanın gereklerini ne ölçüde yerine getirdiği konusunun her zaman bir tartışma gündemi oluşturduğu da bilinmektedir. Planlı kalkınma döneminin başlangıcından bu güne eğitim alanında yaşanan sorunları çözmek için oluşturulmuş eğitim politikalarının neler olduğunu anlamanın ve değerlendirmenin; içinde bulunulan eğitim sisteminin yakın tarihindeki değişmeleri ve uygulamaları görmek ve Türk Eğitim Sistemi'nin geleceğine ışık tutmak bakımından önemli olabileceği düşünülmektedir. Bu bakımdan, bu araştırmanın temel amacı, Türk Milli Eğitini politikalarının 1960'dan günümüze ulaşan süreçteki niteliğinin betimlenmesi ve değerlendirilmesidir. vıBu genel amaca ulaşmak için, eğitim politikalarına yön veren dört temel dayanak noktası incelenmektedir. Bunlar; (1) Anayasa ve yasalarda eğitimle ilgili hükümler, (2) Beş Yıllık Kalkınma Planları'ndaki eğitim politikaları, (3) Milli Eğitim Şuraları'nda eğitim politikalarıyla ilgili alman kararlar, (4) Hükümetlerin eğitim politikaları, şeklindedir. Araştırmada betimlenen ve değerlendirilen Milli Eğitim politikaları; eğitim sisteminin örgün eğitim, yaygın eğitim ve öğretmen yetiştirme boyutlarına önem ve öncelik verilerek ele alınmış; finansman politikaları, dış ilişkilerde eğitim politikaları gibi boyutlar genel anlamda araştırma kapsamı dışında tutulmuştur. Bu araştırmada; önce, evrensel eğitim kavramını ve bir insan hakkı olarak eğitimin çerçevesini belirleyen uluslararası metinler temel alınarak oluşturulmuş Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve eğitimle ilgili yasalar betimlenerek, Türk Milli Eğitimi'nin genel amaç ve ilkeleri ortaya konulmuştur. Böylece Türk Milli Eğitim Sistemi'nin 1960'dan sonraki eğitim idealleri; 1961 Anayasası, 1982 Anayasası, 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu, 1750 sayılı Üniversiteler Kanunu ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu çerçevesinde belirlenmiştir. Buna bağlı olarak, Türkiye'de Milli Eğitim politikalarını değerlendirebilmek için, Beş Yıllık Kalkınma Planları, Milli Eğitim Şuraları ve Hükümet Programları ele alınmıştır. Böylece bu araştırmada, 1960'dan sonraki Planlı Kalkınma döneminden bugüne Türkiye'nin Milli Eğitim politikalarının ne olduğu; Anayasa ve yasalardaki eğitim hükümlerinde belirlenmiş olan evrensel temelli eğitim hükümleri ölçü alınarak, Beş Yıllık Kalkınma Planları, Milli Eğitim Şura Kararlan ve Hükümet Programları çerçevesinde ve örgün eğitim, yaygın eğitim ve öğretmen yetiştirme boyutlarında değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu araştırmada tarama modeli kullanılmış ve veriler alanyazının taranmasıyla elde edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesi; eğitim politikalarına ilişkin yasa, belge, yönetmelik, genelge ve uygulamalar üzerine oluşturulmuş görüşlerin betimlenmesi, karşılaştırılması ve tartışılması şeklinde yapılmıştır. vııVerilerin değerlendirilmesiyle ulaşılan sonuçların; genel olarak, Milli Eğitim politikalarının kuramsal yapısıyla uygulama örnekleri arasındaki tutarsızlıklar, eğitim politikalarının çoğu zaman bilimsellikten uzak öznel karakteri ve siyaset dışı kalamayışı ile eğitim politikalarının istikrarsızlığı şeklinde ortaya çıktığı söylenebilir. Bu araştırma; 1960 dan günümüze Milli Eğitim politikalarını belirleyen Anayasa ve yasalardaki eğitim hükümleri ile. Beş Yıllık Kalkınma Planlan, Milli Eğitim Şura Kararlan ve Hükümet Programlarında sözü edilen örgün eğitim, yaygın eğitim ve öğretmen yetiştirme boyutlarıyla sınırlandırılmıştır.

Countries of the modern world give utmost importance to their education systems to preserve their political, social and cultural entities. Every country feels the obligation lo reach the ideal citizen to preserve its national entity as well as to act in conformity with the concept of universal human rights. From this point of view, both national and historical values and universal standard patterns form the framework of the criteria that the educational policies of the countries are based on. It can be claimed that constitutions and educational laws change throughout time due to the changes in societies and requirements of the period. Constitutional amendments and revisions define the characteristics of educational policies; the educational laws indicate the starting point of formation of educational policies. Constitution, general framework of the laws, educational legislations as well as Five Year Development Plans, National Education Councils and Government Programs play an important role in determining the educational policies in Turkey. Particularly in the period of Planned Development of post 1960s, the main principle of National Educational Policies of Turkey was to be in conformity with the general development plans and this principle has been reflected in National Education Councils to some extent. However, whether the Government plans and practices have fulfilled the requirements of planned development has always been a controversial topic. Understanding and evaluating the educational policies, which have been pursued since the planned development period, exploring the changes and practices in near past educational policies are essential to form an idea about the future of Turkish Educational System. The main objective of this research is to describe and evaluate the characteristics of National Educational Policies of Turkey from 1960s to today. These educational policies are based on the following; (1) Constitution and educational laws, (2) Educational policies of Five Year Development Plans, (3) Resolutions of National Education Councils, (4) Educational policies of Governments. IXNational Educational Policies have been examined in terms of formal education, non-formal education and teacher training dimensions whereas finance policies and educational policies in foreign affairs have been excluded from the research. This research firstly describes the Constitution of Turkish Republic and educational legislations, thus revealing the general purposes and principles of National Education System of Turkey. Educational ideals of Turkish Education System after 1960s have been determined by 1961 Constitution, 1982 Constitution, Law of Primary Education No. 222, Basic Law of National Education no. 1739, University Law no. 1750 and Higher Education Law no.2547. Additionally, 5 Year Development Plans, National Education Councils and Government Programs have been analyzed in order to evaluate the National Educational Policies. Survey method has been used in this study and the data has been gathered through examining the literature. In assessment and evaluation of the data, personal opinions over laws, documents, legislations, regulations and practices concerning educational policies have been described, compared and contrasted and discussed. Findings of the study reveal that practices of National Educational Policies are inconsistent with the theoretical basis; educational policies fail to pursue a scientific and objective pattern; they are generally subject to political trends and finally, educational policies are unstable. This study has been limited to formal and non-formal education, teacher training dimensions of National Educational Policies from 1960s to today, which are mainly determined by Constitutions, educational laws, Five Year Development Plans, National Education Councils and Government Programs.