Türkiye`de yayın politikaları ve `feminizm` -Feminist bir uygulama olarak çeviri-

Abstract

Kadın hareketiyle beslenen bir doktrin olarak feminizm, kadının toplumda nasıl ve neden `görünmez` hale geldiğine ilişkin özel çözümleme yöntemleri önermektedir. Liberal, kültürel, Marksist, sosyalist, radikal ve varoluşçu gibi pek çok feminist kuram mevcuttur. Ancak her kuram, kadının ezilmesinin altında yatan nedenleri farklı biçimlerde açıklamış ve kadının toplumsal statüsünü iyileştirmeye yönelik değişik stratejiler geliştirmiştir. Feminizmin böylesine geniş olan kuramsal çerçevesini incelemek, feminizmin tarihsel bağlamı ve feminist literatürün kilit kavramları konusunda bilgilenmeyi sağlayacaktır. `Türkiye'de Yayın Politikaları ve 'Feminizm'` başlıklı bu yüksek lisans tezi, Anglo- Amerikan, Fransız ve Türk feminizmlerini incelemeyi hedeflemektedir. Bununla birlikte söz konusu araştırma, patriarkal toplumun fallogosantrik dilinden farklı, özgün bir kadın söylemi yaratmaya çalışan Fransız feminizmi ve kadın yazısı kavramı (ecriture teminine) üzerine odaklanmıştır. Fransız feministlerinin sözcük oyunlarıyla dokulu yenilikçi metinlerini çevirmek, güçlüklerle doludur. Bu araştırma, Fransız feministlerinden biri olan Luce Irigaray'ın Et l'une ne bouge pas şans l'autre başlıklı yapıtının çevirisinde karşılaşılan güçlükleri içermektedir. Ayrıca, yayın politikaları bağlamında feminizmin konumuna ilişkin ayrıntılı ve özgün bir anket, tez kapsamında yer almaktadır. 24 yayınevi yöneticisinin yanıtladığı bu anket, yayınevlerinin yayın kriterleri, okur profilleri, örgütsel yapıları ve feminizmi algılama biçimleri konusunda çarpıcı veriler sağlamıştır. Anketten, yayın politikalarını etkileyen sosyopolitik gelişmeler konusunda bilgi edinmek te mümkündür. Sonuç olarak, hem teorik hem de ampirik yönü olan bu disiplinlerarası araştırma, feminist hareketi, feminist yazın eleştirisini, feminist çeviriyi ve yayıncılık sektörü bünyesinde feminist yapıtların çevirisini çok boyutlu olarak incelemeyi amaçlamaktadır. Feminizm ile dil arasındaki ilişkileri vurgulayan, `söylem` i kadınlara toplumda `görünürlük` kazandıracak bir araç olarak ön plana taşıyan bu araştırma aynı zamanda, feminizmin tanınmasını sağlayan başlıca faktör olarak 1980'ler Türkiye'sinde feminist literatürden yapılan çevirilere dikkat çekmektedir. Ayrıca söz konusu araştırma, Batıdan farklı olarak Türkiye'de feminizmin popüler olması sonucu kadın hareketinin doğduğunu öne sürmektedir. Anahtar Sözcükler Feminizm, kadın hareketi, görünmezlik, patriarkal toplum, feminist kuramlar, liberal feminizm, kültürel feminizm, Marksist feminizm, sosyalist feminizm, radikal feminizm, varoluşçu feminizm, kadınların ezilmesi, yayın politikaları, yayın kriterleri, okur profili, örgütsel yapı, feminizmin alımlanışı, sosyopolitik gelişmeler, Anglo-Amerikan feminizm, Fransız feminizmi, Türk feminizmi, kadın yazısı, fallogosantrik dil, çeviri, söylem, dil, çeviri eleştirisi, feminist yazın eleştirisi, feminist çeviri, feminist yapıtların çevirisi.

Feminism as a doctrine nourished by women's movement, offers some special analytical methods to apprehend how and why women became 'invisible' in society. There are many feminist theories such as liberal egalitarian, cultural, Marxist, socialist, radical and existentialist Each theory explains the causes of women's oppression in its way and proposes different strategies to improve women's social status. To study various theoretical approaches concerning feminism, enables us to get informed about the historical context of feminism and the key concepts of feminist literature. This M.A. thesis titled `Publishing Politics and 'feminism' in Turkey: Translation as a feminist practice` aims to study Anglo-American, French and Turkish feminisms. However, this study is especially focused on French feminism that aspires to create a women's writing (ecriture feminine) unlike phallogocentric language of patriarchal society. But, It is not so easy to translate French feminists' innovative texts full of puns. This study contains also the Turkish translation of Et l'une ne bouge pas sans l'autre de Luce Irigaray as well as a translation criticism regarding this work. In addition, a detailed and original survey about `Publishing Politics and 'feminism' in Turkey` is conducted as part of this thesis. The survey in question carried out to twenty four publishing houses, supplies some remarkable data on their publishing criteria, readers' profile, organizational structure, reception of feminism as well as the sociopolitical events that affect their publishing politics. Finally, this interdisciplinary study having both theoretical and empirical aspects, aims to research feminist movement, feminist poetic criticism, feminist translation and feminist books' translation within publishing sector exhaustively. Besides highlighting the relationships between feminism and language and bringing `discourse` into the foreground as a way of gaining `visibility` for women, this study draws attention to the part that feminist classics translation played in the presentation of feminism in Turkey in the eighties and assumes that unlike the Occident, feminism precedes women's movement in Turkey. Key Concepts Feminism, women's movement, (in)visiblity, patriarchal society, feminist theories, liberal egalitarian feminism, cultural feminism, Marxist feminism, socialist feminism, radical feminism, existentialist feminism, women's oppression, publishing politics, publishing criteria, readers' profile, organizational structure, reception of feminism, sociopolitical events, Anglo-American feminism, French feminism, Turkish feminism, women's writing, phallogocentric language, translation, discourse, language, translation criticism, feminist poetic criticism, feminist translation, feminist books' translation. VI