Öğretmenlerde yaşanan tükenmişlik sendromunun sınıf yönetimi sorunlarını çözme becerisine etkisi

Abstract

Bu araştırmada, tükenmişlik düzeyi yüksek ilköğretim branş öğretmenlerinin sınıf yönetim sorunlarını nasıl ele aldıkları incelenmiştir. Araştırına kapsamına giren bireyler, Antalya ili sınırlan içindeki ilköğretim okullarında 2002-2003 eğitim öğretim yılında branş öğretmeni olarak görevini yürüten 100 öğretmen arasından tükenmişlik düzeyi yüksek olarak belirlenen 25 kişiden oluşmaktadır. Öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri `Maslach Tükenmişlik Envanteri` (Maslach, 1981) ile ölçülmüştür. Bireylerin özlük nitelMerini belirlemek için kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Sınıf yönetim becerilerini betimlemek amacıyla da yan yapüandırılmış görüşme tekniği uygulanmıştır. Tükenmişlik düzeyleri yüksek çıkan öğretmenlerin görüşmeler sonucu verdikleri yanıtlar, öğretmen öğrenci ilişkileri, öğretim sürecinin düzenlenmesi, olumlu öğrenci davranışlarına ve sınıf sorunlarına yaklaşım biçimleri şeklindeki bulgulara ulaşılmıştır. Araştırmanın sonuçlan şu şekilde özetlenebilir; 1. Tükenmişlik düzeyi yüksek ilköğretim branş öğretmenleri öğrenciler ile iyi ilişkiler kuramamaktadrr. 2. Tükenmişlik düzeyi yüksek ilköğretim branş öğretmenleri öğretim sürecini düzenlerken olumlu öğretim ortamı yaratamamakta, öğretimi daha etkili hale getirememektedir. 3. Tükenmişlik düzeyi yüksek ilköğretim branş öğretmenleri olumlu öğrenci davramşlanna ödüllendirerek yaklaşmakta ancak ödüllendirirken etkinlik peHştireçlerini, sosyal ve maddi pekiştireçleri çok az kullanmakta ve öğrencileri not ile ödüllendirmeyi tercih etmektedir. 4. Tükenmişlik düzeyi yüksek ilköğretim branş öğretmenleri sınıf içindeki olumsuz öğrenci davramşlarınm nedenlerini ailevi sebepler ya da yaş dönemi özellikleri gibi kendi kontrolleri dışında bir neden ile açıklamaktadrrlar.VI 5. Tükenmişlik düzeyi yüksek ilköğretim branş öğretmenleri sınıf içindeki sorun durumlarda olumsuz davranışı engellemek için bağırmayı, kızmayı ve küçük düşürmeyi tercih etmektedir.

In this research, it has been examined how the elementary and secondary branch teachers whose level of burnout is high handled the class management problems. The individuals involving in this research consist of 25 people having a high level of burnout out of 100 teachers who work at elementary and secondary schools within the borders of Antalya between 2002-2003. The teachers level of exhaustion has been evaluated according to the 'Maslach Burnout Iventory' (Maslach, 1981). In order to get the individuals characteristical features, a personel information form was used. In order to describe the management skills, the half structural interview technique was applied. Findings in the form of the answers given at the end of the interview by teachers whose levels of burnout are high, teacher - student relationships, the arrangement of education process, the types of approaches towards positive student behaviours and problematic situations have been taken. The results can be summed up as follows; 1. The teachers whose level of burnout is high, cannot form good relationships with the students. 2. The teachers whose level of burnout is high, cannot create positive classroom atmosphere and cannot make the instruction more effective while they are planning the instruction process. 3. The teachers whose level of burnout is high, uses rewards for positive student behaviors, but they rarely use social reinforcers, instead they prefer using grades. 4. The teachers whose level of burnout is high, believe that the negative behaviors in the classroom are due to parental age specific reasons, that are out of control of the teachers. 5. The teachers whose level of burnout is high, prefer shouting at the students to prevent discipline problems.