Yabancı dil öğretmenlerinin kullandıkları söylem belirteçleri ve bağlamlaştırma ipuçlarının işlevleri

Abstract

Bu araştırma, Yıldız Teknik Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu İngilizce Hazırlık Bölümü'nde görev yapmakta olan iki öğretmenin kullandıkları söylem belirteçleri ve bağlamlaştırma ipuçlarının işlevlerini, öğretmenlerin girdi sağlamadaki rolüne bağlı olarak uyguladıkları iletişim stratejileri çeçevesinde belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Bu amaçla, yaklaşık bir ay süren veri toplama süreci sonunda, iki öğretmenin toplam 14 saatlik ders kaydı çeviri yazıya dökülmüş ve elde edilen veri tabanı, konuşma çözümlemesi ve etkileşimsel toplumdilbilim çerçevesinde incelenmiştir. Araştırmanın sonucunda, well, I mean, you know, now, okay, so, because, but, and, or, all right, actually, anyway belirteçlerinin, 'karşıtlık belirtme', 'konudan konuya geçişi belirtme', 'duraksamaları doldurma', 'örneklendirme', 'bağıntı kurma', 'bir anlatının önemli olduğunu belirtme', 'iletilmiş bilgiyi değerlendirme', 'söylemi bölümlere ayırma', 'öğrenciye konuşması için söz verme', 'neden belirtme', 'seçenek sunma' olarak 11 ayrı işlevle kullanıldığı belirlenmiştir. Bu işlevler aynı zamanda, konuya yönelik stratejiler, karşıdaki kişinin boyun eğmesini sağlayan stratejiler, duruma yönelik stratejiler, kişinin kendine yönelik olan stratejiler ve amaca yönelik stratejilerinin yansıması olarak da ortaya çıkmıştır. iv

This study aims to identify the functions of discourse markers and contextualisation cues used by teachers of English, through the communication strategies they employ. The research was carried out at Yıldız Technical University English Preparatory School. The data is based on a 14 - hour - lesson record of two teachers. The data collection process took one month. The collected data was transcribed and analysed according to 'Conversation Analysis' and 'Interactional Sociolinguistic' approaches. According to the research findings, it was found that the discourse markers namely, well, I mean, you know, now, okay, so, because, but, and, or, allright, actually, anyway have functions such as showing contrast, topic shifting, pause filling, exemplification, showing relation, focus marking, evaluating an utterance, dividing speech into chunks, turn giving, showing reason and providing options. Besides, these functions reveal different communication strategies that the teachers employ. These strategies are: issue-directed strategies, compliance gaining strategies, situation - directed strategies, self directed strategies, other-directed strategies, and goal - directed strategies.