Psikolojik danışmanların etkili psikolojik danışman nitelikleri ile kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlikleri arasındaki ilişkide kültürel zekânın ve bilişsel esnekliğin aracı rolü

Abstract

Bu araştırmada, iki temel problem sorusuna cevap aranmıştır. Araştırmanın birinci temel probleminde, psikolojik danışmanların kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlik düzeyleri bazı değişkenlere (cinsiyet, kıdem yılı, çalıştıkları eğitim kademesi, öğrenim düzeyi, üniversite eğitiminde yapılan bireysel psikolojik danışma oturum sayısı, bireysel psikolojik danışma için süpervizyon alıp almama, grupla psikolojik danışma oturum sayısı ve grupla psikolojik danışma için süpervizyon alıp almama) göre incelenmiştir. Araştırmanın ikinci temel probleminde ise psikolojik danışmanların etkili psikolojik danışman nitelikleri ile kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlikleri arasındaki ilişkide kültürel zekânın ve bilişsel esnekliğin aracı rolü incelenmiştir. Araştırmaya 521 psikolojik danışman katılmıştır. Araştırmada gerekli verileri elde etmek için geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmış olan `Etkili Psikolojik Danışman Niteliklerini Değerlendirme Ölçeği`, `Çokkültürlü Psikolojik Danışma Yeterlikleri Ölçeği`, `Kültürel Zekâ Ölçeği`, `Bilişsel Esneklik Envanteri` ve `Kişisel Bilgi Formu` kullanılmıştır. Verilerin analizinde, araştırmanın birinci basamağında Bağımsız Gruplarda t Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi, Kruskal Wallis H-Testi; araştırmanın ikinci basamağında Yapısal Eşitlik Modellemesi kullanılmıştır.Araştırmanın birinci temel probleminin incelenmesi sonucunda elde edilen bulgular şöyledir: Üniversite eğitimi sırasında 21 oturum ve üstü bireysel psikolojik danışma yapan psikolojik danışmanların kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlikleri puan ortalaması, 1-5 oturum bireysel psikolojik danışma uygulaması yapan psikolojik danışmanların puan ortalamasından; üniversite eğitimleri sırasında bireysel psikolojik danışma oturumları için süpervizyon almış olan psikolojik danışmanların kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlikleri puan ortalaması, süpervizyon almamış olan psikolojik danışmanların puan ortalamasından; üniversite eğitimleri sırasında grupla psikolojik danışma oturumları için süpervizyon almış olan psikolojik danışmanların kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlikleri puan ortalaması, süpervizyon almamış olan psikolojik danışmanların puan ortalamasından anlamlı düzeyde daha yüksek bulunmuştur. Ancak araştırmanın sonucunda cinsiyete, kıdem yılına, çalışılan eğitim kademesine, üniversite eğitiminde yapılan grupla psikolojik danışma oturum sayısına ve öğrenim düzeyine göre psikolojik danışmanların kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlikleri puan/sıra ortalamaları arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Araştırmanın ikinci temel probleminin incelenmesi sonucunda elde edilen bulgular şöyledir: Etkili psikolojik danışman niteliklerinin bilişsel esnekliği ve kültürel zekâyı doğrudan pozitif yönde etkilediği bulunmuştur. Bilişsel esnekliğin ve kültürel zekânın kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterliklerini doğrudan pozitif yönde etkilediği bulunmuştur. Etkili psikolojik danışman niteliklerinin kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterliklerini doğrudan etkilemediği bulunmuştur. Bilişsel esnekliğin ve kültürel zekânın etkili psikolojik danışman nitelikleri ile kültüre duyarlı psikolojik danışma yeterlikleri arasında tam aracılık etkisi gösterdiği bulunmuştur. Araştırmanın bulguları, ilgili alanyazın ışığında tartışılmış ve öneriler sunulmuştur.

This study aims to find answers to two main problem questions. The first problem question examines the multicultural counselling (culturally sensitive counseling) competence levels of counselors according to certain variables (gender, year of seniority, the educational grade level they are working at, personal education level, number of individual counseling sessions in the course of university education, whether individual counseling was supervised, number of group counseling sessions and whether group counseling was supervised). And the second problem question examines the mediating role of cultural intelligence and cognitive flexibility in the relationship between effective counselor characteristics and multicultural counseling competencies of counselors. Participants of the study consist of 521 counselors. Having been subjected to the required validity and reliability studies, `Effective Counselor Characteristics Scale`, `Multicultural Counseling Competencies Scale`, `Cultural Intelligence Scale`, `Cognitive Flexibility Inventory` and `Personal Information Form` were employed to collect the study data. On the first step t-Test for Independent Groups, One-way Variance Analysis and Kruskal Wallis H-Test were performed. On the second step, Structural Equation Modeling was performed.The results obtained from the analysis of the first main problem are as follows: Counselors who had practiced 21 or more individual counseling sessions were found to have a significantly higher mean score in multicultural counseling competencies than those counselors who had practiced one to five sessions. Counselors who had been supervised in individual counseling sessions in the course of their university education were found to have a significantly higher mean score in multicultural counseling competencies when compared to the counselors who had not received any supervision. Counselors who had received supervision for group counseling sessions in the course of their university education were found to have a significantly higher mean score in multicultural counseling competencies than the counselors who lacked any supervision. On the other hand, the study found no significant differences in the mean scores/the mean ranking in multicultural counseling competencies among the counselors according to gender, the year of seniority, the educational grade levels they are working at and the number of group counseling sessions they had practiced and the education level. The results obtained from the analysis of the second main problem are as follows: Effective counselor characteristics have a direct positive effect on cognitive flexibility and on cultural intelligence. It was also found that cognitive flexibility and cultural intelligence directly and positively influences multicultural counseling competencies. It was found that effective counselor characteristics do not have a directly effect on multicultural counseling competencies. It was also revealed that cognitive flexibility and cultural intelligence play a complete mediating role between effective counselor characteristics and multicultural counseling competencies. The results of the research are discussed in the light of relevant literature and certain suggestions are made.