Edirne il merkezinde sağlıklı populasyonda faktör V leiden prevalansı: Faktör V leiden ve doğal inhibitör eksikliklerinin kombine defektleri

Abstract

ÖZET Günümüzde venöz tromboembolizm oluşumunda rol oyanayan etyopatogenetik faktörlerin başında FV Leiden mutasyonu gelmektedir. FV Leiden sıklığı etnik köken ile ilişkili olup, değişik coğrafik yerleşim alanlarında farklı oranlarda bildirilmiştir. Sağlıklı populasyonda da asemptomatik olarak FV Leiden sıklığı azımsanmayacak kadar yüksektir (% 1.5-9). Ülkemizde FV Leiden prevalans çalışmaları az sayıda olgu üzerinde yapılmış olup, geniş bir populasyonu içeren epidemiyolojik çalışmaya rastlanmamıştır. Tek gen mutasyonunun yanında, FV Leiden ile birlikte PC, PS, ATIII eksikliklerinin heterozigot şekillerinin de varlığı tromboz gelişimini daha da kolaylaştırmaktadır. Çalışmamızda Edime Ü Merkezi'nde tabakalı, kotalı, rastgele örneklem seçimi yöntemi ile, sağlıklı populasyonda APC direnç oranı ve buna neden olan FV Leiden mutasyonunu ; FV Leiden mutasyonu saptadığımız olgularda kombine defekt yönünden PC, PS, ATIII eksikliklerini araştırdık. Çalışmanın örneklem hacmi, Edirne ilinin 1998 yılındaki nüfus sayısı göz önüne alınarak, %95 güvenilirlik, ±2SD ve %5 prevalansa göre 467 (467/118.575) kişi olarak hesaplanmıştır. Geçmiş, ve şu anki sağlık durumlarını da içeren bir form doldurulduktan sonra, sağlıklı olduklarına karar verilen gönüllü denekler çalışmaya dahil edildi. 467 bireyin yaş ortalaması 35±17 yıl olup, 238'i erkek (%50.96), 229'u (%49.03) kadındı. Alman kan örneklerinden, protrombin zamanı (PT), aktive parsiyel tromboplastin zamanı (aPTT), FV, FVIII aktiviteleri koagülometrik olarak çalışıldı. APC direnci, aPTT automated kullanılarak koagülometrik olarak saptandı. APC direnci saptanan olgularda FV Leiden mutasyonu bakıldı. Ek olarak bu bireylerde kombine mutasyon açısından PC, PS, ATIII eksiklikleri araştırıldı. Çalışma grubunun normal dağılımı sonrası APC-SR 2.54±2(0.37) olarak saptandı. Buna göre 1.80'e eşit ve küçük oranlar dirençli olarak kabul edildi. APC direnç oranı %4.71 (22/467), FV Leiden sıklık oram ise %4.28 (20/467) olarak saptandı. APC direnci saptanan olguların %90.9'unda FV Leiden mutasyonu gözlendi. FV Leiden saptanan 20 bireyin ikisi homozigot, 18 kişi ise heterozigottu. FV Leiden saptanamayan 2 bireyde, edinsel APC rezistans nedeni olarak FVIII yüksekliği saptandı. FV Leiden saptanan 19 olgunun birinde (%5.26) PC, ikisinde (%10.52) PS, birinde (%5.26) ATIII aktivite düzeyi düşük bulundu. APC direncinin cinsiyet, yaş, vücut- kitle indeksi, 49FV, FVIII düzeyleri ile ilişkisi araştırıldı. Cinsiyet, FV, FVIII düzeyleri ile arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki saptanmadı. Yaş ve vücut-kitle indeksi ile APC direnci arasında istatistiksel olarak anlamlı negatif bir ilişki vardı. Sonuç olarak Edirne ilinde sağlıklı populasyondaki FV Leiden mutasyonun sıklığı, literatürde bildirilen oranlarla benzer olduğu söylenebilir. 50

Factor V Leiden Prevalence In Healthy Population in Edirne; Combinated Defects of Factor V Leiden and Natural Inhibitors Deficiency SUMMARY FV Leiden mutation is one of the most important ethiopathogenetic factors which cause to venous thromboembolism on current days. Prevalence of FV Leiden is related to the ethnical origin and alters by geographic changes. FV Leiden prevalence is also significantly high in asymptomatic healthy population (1.5-9%). FV Leiden prevalence studies have been investigated in insufficient number of cases and an epidemiologic study on FV Leiden has not been done in our country. FV Leiden with single gen mutation and additionaly, heterozygot forms of PC, PS and ATHI deficiency facilitate development of thrombosis. In our study, among healthy population APC resistance and FV Leiden mutation wich cause to APC resistance were researched and using stratified random sampling method at Edirne. Cases who have FV Leiden mutation were researched whether they have combinated defects of PC, PS and ATIII deficiency. Sampling size of study was calculated 467 (467/118.575) cases in accordance with 95% reliability, ±2 SD, 5% prevalence and population of Edirne in 1998. All healthy person who were volunteer to get in the study after filling forms wich contain information about the person's health condition. Those 467 cases, mean age was 35±17 years, 238 of 467 (50.96%) were male, other 229 (49.03%) were female. Activated Partial Thromboplastin Time (aPTT), prothrombin time (PT), activity of FV, FVm were studied in coagulometric method using blood samples. FV Leiden mutation was studied in cases who have APC resistance. Additionaly combinated mutation of PC, PS, ATIII was also researched in those APC resistance cases. APC-SR was 2.54± 2(0.37) in study group after normal range. The cases who have 1.8 and lower values were accepted as APC resistant at level of that APC-SR. APC resistance rate was 4.71%(22/467), FV Leiden frequency rate was 4.28(20/467). FV Leiden mutation were seen 90.9% of cases who have APC resistance. There were 2 homozygous and 18 heterozygous in 20 cases who have FV Leiden. 2 cases have not FV Leiden were APC resistant. FVni elevation causes acquired APC resistance was 51found in 2 cases without having FV Leiden. Decreased PC activity was seen 1 case (5.26%), decreased PS activity was seen 2 cases (10.52%), decreased ATIII activity was 1 case (5.26%) among 19 cases with FV Leiden. Relation between APC resistance and sex, age, body mass index, FV, FVIII levels were investigated. There were not statistically significant relations between sex, FV, Fin levels and APC resistance. There were statistically significant negative relations between age, body mass index and APC resistance. In conclusion, FV Leiden mutation prevalence in healthy population in Edirne was similar to results of the other studies. 52