Bulgaristan ve Türkiye`deki okul müdürlerinin yöneticilik ve liderlik davranışları (Sofya ve İstanbul illeri örneği)

Abstract

ÖZET Liderlik ve yönetim kavramları, bu kavramlar arasındaki farklılıklar, etkili ve etkili olmayan yöneticilik ve liderlik davranışları sık tartışılan konular haline gelmiştir. Bu konuda çok sayıda araştırma yapılmış, liderliğin örgütün verimliliği açısından hayati bir öneme sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Liderlik ve yöneticilik çok sık olarak benzer anlamlarda kullanılmalarına rağmen bu iki kavram aslında birbirinden oldukça farklıdır. Günümüzde yöneticilikten çok liderlik özellikleri üzerinde durulmakta, bireyleri etkileme, peşinden sürükleme gibi liderlik davranışlarının her örgütte olduğu gibi eğitim örgütleri açısından da çok önemli olduğu vurgulanmaktadır. Son zamanlarda, yönetim literatüründe, lider yönetici kavramı oldukça sık kullanılmakta, yöneticilerden hem etkili birer yönetici hem de etkili birer lider olmaları beklenmektedir. Liderlik özelliklerinin doğuştan mı getirildiği yoksa sonradan mı kazanıldığı gibi pek çok konu yıllardır araştırma konusu haline gelmiş- ve farklı liderlik ve yöneticilik kuramları geliştirilmiştir. Liderliği etkileyen etmenler araştırılmış ve bu etkenlerden en belirgin olarak karşımıza, kültür kavramı çıkmıştır. Son yıllarda dünyada yaşanan hızlı teknolojik gelişmeler ve globalizasyon, kültürler arası etkileşimi arttırmış ve kültürler arası araştırmaların da sayısı oldukça fazlalaşmıştır. Bu araştırmanın amacı da benzer kültürel özelliklere sahip olduğumuz komşu ülkelerimizden biri olan Bulgaristan'daki okul müdürlerinin gösterdikleri liderlik ve yöneticilik davranışları ile ülkemizdeki okul müdürlerinin yöneticilik ve liderlik davranışlarını belirlemek ve karşılaştırmaktır. Araştırmada tarama modeli mkullanılmıştır. Amaca ulaşabilmek için Sofya ve İstanbul'da görev yapan okul müdürlerine anket uygulanarak yöneticilik ve liderlik davranışlarına dair algıları ölçülmüştür. Elde edilen sonuçlara göre, İstanbul'daki okul müdürleri `çok sık` yöneticilik ve liderlik davranışları göstermekte; liderlik davranışları gösterme sıklığı ile yöneticilik davranışları gösterme sıklığı arasında anlamlı bir farklılık yoktur. Sofya'daki okul müdürleri `çok sık` yöneticilik ve liderlik davranışları göstermektedirler; liderlik davranışları gösterme sıklığı ile yöneticilik davranışlarını gösterme sıklığı arasında anlamlı bir farklılık yoktur. Sofya'daki okul müdürleri ile İstanbul'daki okul müdürlerinin hem liderlik hem de yöneticilik davranışları gösterme sıklığı bakımından aralarında anlamlı bir farklılık vardır. Buna göre İstanbul'daki okul müdürleri, Sofya'daki okul müdürlerine göre daha sık olarak yöneticilik ve liderlik davranışları göstermektedirler. iv

ÖZET Liderlik ve yönetim kavramları, bu kavramlar arasındaki farklılıklar, etkili ve etkili olmayan yöneticilik ve liderlik davranışları sık tartışılan konular haline gelmiştir. Bu konuda çok sayıda araştırma yapılmış, liderliğin örgütün verimliliği açısından hayati bir öneme sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Liderlik ve yöneticilik çok sık olarak benzer anlamlarda kullanılmalarına rağmen bu iki kavram aslında birbirinden oldukça farklıdır. Günümüzde yöneticilikten çok liderlik özellikleri üzerinde durulmakta, bireyleri etkileme, peşinden sürükleme gibi liderlik davranışlarının her örgütte olduğu gibi eğitim örgütleri açısından da çok önemli olduğu vurgulanmaktadır. Son zamanlarda, yönetim literatüründe, lider yönetici kavramı oldukça sık kullanılmakta, yöneticilerden hem etkili birer yönetici hem de etkili birer lider olmaları beklenmektedir. Liderlik özelliklerinin doğuştan mı getirildiği yoksa sonradan mı kazanıldığı gibi pek çok konu yıllardır araştırma konusu haline gelmiş- ve farklı liderlik ve yöneticilik kuramları geliştirilmiştir. Liderliği etkileyen etmenler araştırılmış ve bu etkenlerden en belirgin olarak karşımıza, kültür kavramı çıkmıştır. Son yıllarda dünyada yaşanan hızlı teknolojik gelişmeler ve globalizasyon, kültürler arası etkileşimi arttırmış ve kültürler arası araştırmaların da sayısı oldukça fazlalaşmıştır. Bu araştırmanın amacı da benzer kültürel özelliklere sahip olduğumuz komşu ülkelerimizden biri olan Bulgaristan'daki okul müdürlerinin gösterdikleri liderlik ve yöneticilik davranışları ile ülkemizdeki okul müdürlerinin yöneticilik ve liderlik davranışlarını belirlemek ve karşılaştırmaktır. Araştırmada tarama modeli mkullanılmıştır. Amaca ulaşabilmek için Sofya ve İstanbul'da görev yapan okul müdürlerine anket uygulanarak yöneticilik ve liderlik davranışlarına dair algıları ölçülmüştür. Elde edilen sonuçlara göre, İstanbul'daki okul müdürleri `çok sık` yöneticilik ve liderlik davranışları göstermekte; liderlik davranışları gösterme sıklığı ile yöneticilik davranışları gösterme sıklığı arasında anlamlı bir farklılık yoktur. Sofya'daki okul müdürleri `çok sık` yöneticilik ve liderlik davarnışları göstermektedirler; liderlik davranışları gösterme sıklığı ile yöneticilik davranışlarını gösterme sıklığı arasında anlamlı bir farklılık yoktur. Sofya'daki okul müdürleri ile İstanbul'daki okul müdürlerinin hem liderlik hem de yöneticilik davranışları gösterme sıklığı bakımından aralarında anlamlı bir farklılık vardır. Buna göre İstanbul'daki okul müdürleri, Sofya'daki okul müdürlerine göre daha sık olarak yöneticilik ve liderlik davranışları göstermektedirler. iv