Eğitim fakültesi ilköğretim bölümü anabilim dalı programlarının eleştirel düşünme becerilerinin gelişimine etkisi

Abstract

ÖZET Bu araştırmanın amacı İlköğretim Bölümü Anabilim dalları programlarının öğretmen adaylarının eleştirel düşünme gücü düzeylerine etkisinin belirlemektir. Araştırma, 2003-2004 öğretim yılında Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü anabilim dallan birinci ve dördüncü sınıflarında öğrenim görmekte olan 450 öğrenciden toplanan verilerle gerçekleştirilmiştir. Tarama modelinde tasarlanan ve kesit alma yaklaşımının benimsendiği araştırmanın verilerini toplamak amacıyla öğretmen adaylarının kişisel bilgilerinin belirlenmesi için `Kişisel Bilgi Formu` ve eleştirel düşünme gücü düzeylerini belirlemek amacıyla da `Watson- Glaser Eleştirel Düşünme Gücü Ölçeği` kullanılmıştır. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde SPSS istatistik paket programından yararlanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde öğretmen adaylarının eleştirel düşünme gücü düzeylerini belirlemek amacıyla betimsel istatistik tekniklerinden, birinci ve dördüncü sınıfta öğrenim görmekte olan öğretmen adaylarının eleştirel düşünme gücü düzeyleri arasındaki farklılığı belirlemek amacıyla da bağımsız gruplar t testi, Anova ve Scheffe testinden yararlanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulardan şu sonuçlara ulaşılmıştır: 1) Araştırmaya katılan tüm öğretmen adaylarının eleştirel düşünme gücü orta düzeydedir. 2) Anabilim dallarına göre birinci sınıfta öğrenim gören öğretmen adaylarının eleştirel düşünme gücü orta düzeydedir. Anabilim dallan içinde en yüksek ortalamaya Matematik Öğretmenliği, en düşük ortalamaya ise Sosyal Bilgiler anabilim dallarında öğrenim görmekte olan öğretmen adayları sahiptir. 3) Eleştirel düşünme gücü düzeyleri bakımından Matematik Öğretmenliği ve Sosyal Bilgiler Öğretmenliği A.B.D.'lan 1. sınıf öğrencileri arasında, Matematik Öğretmenliği A.B.D. lehine istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır. 4) Anabilim dallanna göre dördüncü sınıfta öğrenim gören öğretmen adaylanmn eleştirel düşünme gücü orta düzeydedir. Anabilim dallan içinde en yüksek ortalamaya Matematik Öğretmenliği, en düşük ortalamaya ise Sosyal Bilgiler Anabilim dallarında öğrenim görmekte olan öğretmen adayları sahiptir. 5) Eleştirel düşünme gücü düzeyleri bakımından Matematik Öğretmenliği A.B.D. ile Sınıf Öğretmenliği, Okul Öncesi Eğitim ve Sosyal Bilgiler Öğretmenliği A.B.D.'lan arasında Matematik Öğretmenliği A.B.D. lehine istatistiksel bakımdan anlamı bir farklılık görülmektedir. 6) Eleştirel düşünme gücü düzeyleri bakımından Fen Bilgisi Öğretmenliği ile Okul Öncesi Eğitim ve Sosyal Bilgiler Öğretmenliği A.B.D.'lan arasında Fen Bilgisi Öğretmenliği lehine istatistiksel bakımdan anlamı bir farklılık görülmektedir. 7) Okudukları anabilim dallarına göre birinci ve dördüncü sınıfta öğrenim gören öğretmen adaylarının eleştirel düşünme gücü düzeyleri arasında anlamlı bir fark sadece Matematik Öğretmenliği anabilim dalında ortaya çıkmıştır. Anahtar Kelimeler: Düşünme, Düşünme Becerileri, Düşünme Türleri, Eleştirel Düşünme vıı

ABSTRACT The aim of the study is to determine the effect of the Elementary Education Departments' curricula on the teacher candidates' critical thinking power. The study was conducted through data collected from 450 students in the first and fourth grades at Marmara University Atatürk Education Faculty Elementary Education Department in 2003-2004 academic year. For this surveying model of study a personal information form and Watson-Glaser Critical Thinking Scale were made use of to collect the data on the samples' personal information and the level of their critical thinking power. In analysing the data gathered statistical package programme SPSS was used. For this purpose independent t-test, anova and scheffe tests were used. The results of the study are as in the following: 1) The critical thinking power of all the samples in the study is at the medium level. 2) According to their Departments, the first grade students have medium critical thinking power. The highest level among the Departments is in the Mathematics Teacher Department and the lowest in the Social Sciences Teacher Department. 3) There is a significant difference in the critical thinking power of the first grade students of the mathematics Teacher Department and the Social Sciences Teachers Department on behalf of the Mathematics Teachers Department. 4) According to their Departments the critical thinking power of the fourth grade students is at the medium level. Among the Departments the highest level is in the Mathematics Teacher Department and the lowest is in the Social sciences Department. 5) Considering their critical thinking power among the Departments of Mathematics Teacher, Classroom Teacher, Preschool Teacher and Social Sciences Teacher there is a significant difference on behalf of the Mathematics Teacher Department; 6) Considering their critical thinking power among the Departments of Natural Sciences Teacher, preschool Teacher and Social sciences Teacher there is a significant difference on behalf of the Natural Sciences Teacher Department. 7) According to the samples' departments at the first and fourth grades significant difference in their critical flunking power was observed only in the Mathematics teacher Department. Key Words: Thinking, Thinking Skills, Thinking Types, Critical Thinking vui