Çağdaşgösteri sanatlarında Beden Dramaturgisi`nin yeri Çağdaş Türk Gösteri Sanatlarından seçilmiş örneklerin beden dramaturgisi açısından okunması

Abstract

ÖZET ÇAĞDAŞ GÖSTERİ SANATLARINDA BEDEN DRAMATURGİSÎ'NÎN YERİ Çağdaş Türk Gösteri Sanatlarından Seçilmiş Örneklerin Beden Dramaturgisi Açısından Okunması Evren Erbatur Bedenin anlamı bütün bir insanlık tarihi boyunca fizikselden kişisele, kişiselden toplumsala ve politik olana doğru yönelerek, değişir. Bedenin algılanmasının gerçekleştiği bu süreç, kinestetik bir tarih olan beden tarihini yaratır. Çünkü, bedenler üzerinden ve bedenler hakkında oluşturulur. Bu anlamda da kaydetme pratiklerinin yanında, bedensel pratiklerin kendi bellek oluşturma kapasiteleri ortaya çıkmaktadır. Bedenin nasıl algılandığı ile bedenin kendisini nasıl algıladığı arasındaki ilişki, kimlik kavramına etki etmektedir. Bedensel pratikleri okuyabilmek, bedenli yazı'nın verdiği olanak yüzünden, kişinin kimliğini oluşturan ve onu bir birey olarak meydana getiren bütün unsurlara görünürlük kazandırır. Çağdaş gösteri sanatlarına bakıldığında ise, bedensel bir pratik ile karşılaşılmaktadır. Çünkü, bu alanda hem dansçı/oyuncular ile seyirciler, hem bütün uygulamacılar, hem de yapıt ile yorumcu eş zamanlı olarak karşılaşır. Beden ile anlamlandırma ve beden ile ifade konularına ilgi duyulması ise, gösteri sanatlarında bedenli yazma kavramı ile ilişki kurulmasına neden olur. Çünkü, çağdaş gösteri sanatları alanında beden kullanımı ya da doğrudan dansçı/oyuncu'nun bedeni kültürel, politik ve sosyal olarak kurulan beden kavramı ile ilişkilidir. Sanatçılar bunu vurgulayarak çalışmalarına kendi kimliklerini, kimlik önerilerini, beden ve özne algılarını kararlar. Bu yüzden üretilen çalışmalar, öznenin kendini yazıp yazmaması ya da nasıl yazdığı üzerine giden çalışmalar olmaktadırlar. Beden dramaturgisi'nin çözümleme mantığı beden, özne ve temsil arasında hangi ilişkilerin nasıl biçimlendirildiği üzerinde yoğunlaşır. Çünkü, hem dansçı/oyuncu'nun kendi bedeninin tarihini, hem de bu bedenin beden tarihine nasıl baktığını içermektedir. Buna bağlı olarak beden dramaturgisi'nin konumlandırıldığı yer, hem gösterimin yapılanma biçimini ve bu biçimin içerdiği niteliği, hem de ona biçim veren sanatçı'nın bakışım belirleyebilmeye olanak sağlamaktadır. Anahtar Kelimeler: Gösteri sanatları, bedensel pratikler, beden dramaturgisi, dansçı/oyuncu, özne, karşılıklı olma, oluş, çoklu beden, beden algısı.

ABSTRACT THE ROLE OF THE DRAMATURGY OF THE BODY IN CONTEMPORARY PERFORMING ARTS Reading the Selected Works of Contemporary Turkish Performing Arts in Terms of the Dramaturgy of the Body Evren Erbatur The meaning of the body changes drawing its path from what is physical to what is personal, from what is personal to what is social and political. This process in which the perception of the body occurs creates the body history which is a kinestetic one. It is kinestetic because it is constructed through the bodies and simultaneously on the bodies. In this sense, in addition to the practices of creating chronicles through writings, the capacities of the bodily practices create their own memories. The relationship between how the body is perceived and how the body perceives itself effects the concept of the identity. Being able to read the bcKİily practices manifests all of the elements constructing the individual's identity and shaping him / her as an individual due to the opportunities of bodily writing. When we evaluate the contemporary performing arts, we see a bodily practice because in this discipline, performers and audience, all the people taking role in the creation of the work such as director / charoegrapher, set and costume designer etc, also the work itself and the audience as the active interpretor of it create a reciprocity simultaneously. Focusing on providing meaning and narration through the body suggests the presence of a link between performing arts and the concept of the bodily writing because in this discipline use of the body or the performer's body itself is related with the concept of the body which has been constructed culturally, politically and socially. Artists add their identities, their suggestions for identities, their perceptions of the body and the subject into their works. Therefore the works produced are the ones emphasizing on whether the subject writes himself / herself or how he / she writes. The method of analysis in the dramaturgy of the body focuses on what correlations exist and how they are shaped within the dynamics of the body, the subject and the presentation. Because this method includes both the performer's body history and how his / her body perceives the history of the body. Depending on these facts, the role of the dramaturgy of the body provides an opportunity to determine the structure of the performance and the subject matter of this structure and the gaze of the artist who constructs it Keywords: Performing arts, bodily practices, the dramaturgy of the body, performer, subject, reciprocality, being, multiple bodies, perception of the body V1H