Ratlarda parsiyel östrojen antagonisti olan tamoksifenin ve aromataz inhibitörü olan letrozolün endometrium üzerine olan etkilerinin araştırılması ve nonselektif COX inhibitörü olan asetilsalisilik asit (Aspirin) ile kombinasyonu halindeki etkilerinin belirlenmesi

Abstract

Östrojene uzun süre ve yüksek dozda maruziyet meme kanseri gelişiminde en önemli risk faktörlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Tamoksifen meme kanserinin hormonal tedavisinde önemli bir yere sahiptir, ancak uzun süreli kullanımlarda endometriumda ciddi yan etkiler gösterebilmektedir. Tamoksifene alternatif olarak kullanılan aromataz inhibitörlerinden letrozol ise endometriumda düşük yan etki potansiyeline sahip olup son dönemlerde tercih edilen bir ilaçtır. Çalışmamızda ratlarda tamoksifen ve letrozole bağlı endometrial değişikliklerin karşılaştırılması, ayrıca nonselektif COX inhibitörü olan aspirinin bu ilaçlarla kombinasyonu halinde oluşan değişikliklerin immunohistokimyasal yöntemlerle ve serum VEGF-C ölçümü ile ortaya konması amaçlanmıştır. Çalışmaya 7 ayrı grup halinde toplam 70 rat dahil edilmiştir. Tamoksifenin tek başına uygulanması ile uterusta VEGF ve COX-2 ekpresyonu kontrol grubuna göre artarken aspirin ile kombine edildiğinde VEGF ve COX-2 ekspresyonu azalmaktadır. Çalışmamızda tamoksifen uygulanan grupta glandüler epitel ve stromada kontrol grubuna göre Ki-67 ekspresyonunda artış saptanmamıştır. Tamoksifen BCL-2 ekspresyonunu lüminal ve glandüler epitelde etkilemezken stromal hücrelerde azaltmaktadır. Gruplar arasında PECAM-1 ekspresyonu açısından anlamlı fark saptanmamıştır. Tamoksifenin serum VEGF-C düzeylerinde meydana getirdiği artış anlamlılığa ulaşmamıştır. Tamoksifenin COX-2 ve VEGF ekspresyonunu arttırması, bununla birlikte aspirinle kombine edildiğinde COX-2 ve VEGF ekspresyonunu azaltıcı etkinin gözlenmesi tamoksifen-aspirin kombinasyonunun tamoksifene bağlı gelişebilecek uterin patolojileri önlemede etkili olabileceğini düşündürmüştür.Anahtar kelimeler: uterus, rat, tamoksifen, letrozol, aspirinDestekleyen Kurumlar: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Rektörlüğü Bilimsel Araştırma ve Proje Kurulu, Proje no: 200911007

Exposing to estrogen for a long time and in a high dosage is accepted as one of the most important risk factors in breast cancer development. Tamoxifen has an important role in hormonal treatment of breast cancer, but when used for a long time it can cause serious side effects on endometrium. Aromatase inhibitor letrozole, which is used as an alternative to tamoxifen has lower side effect potential on endometrium and it is the preferred drug recently. In our study we aimed to compare the changes of endometrium caused by tamoxifen and letrozole in rats and also to determine the changes when these drugs are combined with aspirin which is a nonselective COX inhibitor by immunohistochemical methods and serum VEGF-C measurement. Seventy rats which are divided in to 7 groups are included in the study. When only tamoxifen is used, VEGF and COX-2 expression are found to be increased in uterus when compared with the controls. But when combined with aspirin, VEGF and COX-2 expressions are found to be decreased. In our study, in tamoxifen group no increase in Ki-67 expression in glanduler epithelium and stroma is found. While tamoxifen does not effect BCL-2 expression in luminal and glanduler epithelium, it causes a decrease in that of stromal cells. No significant difference in the PECAM-1 expression is found between the groups. The increase in the serum VEGF-C level caused by the tamoxifen is not found to be significant. COX-2 and VEGF expression is increased by only tamoxifen while combined with aspirin, COX-2 and VEGF expression is decreased. This idea gives us that the combination of tamoxifen and aspirin can be effective in preventing the uterine pathologies caused by the tamoxifen.Key words: uterus, rat, tamoxifen, letrozole, aspirinEskisehir Osmangazi University Scientific Research Commision, P.N. 200911007.