Trakya Üniversitesi Hastanesinde sağlık çalışanlarında tüberküloz enfeksiyon hızı ve ilişkili risk faktörleri

Abstract

ÖZET Tüberküloz (Tb) halen dünyada ve Türkiye'de önemli bir sağlık problemidir. Özellikle çok ilaca dirençli tüberkülozun yaygınlaşması ile birlikte hastanelerde hastalara ve sağlık çalışanlarına tb bulaşı gittikçe artan bir sorundur. Bu çalışmada hastanemizde sağlık çalışanlarına tüberküloz bulaşının ve bununla ilişkili risk faktörlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın ilk bölümünde tb enfeksiyonu olmayan sağlık çalışanları, çoğunluğu iki aşamalı TDT yapılarak saptandı. İkinci bölümde bu kişilere en az 12 ay sonra olmak üzere izlem TDT ile yeni enfeksiyon insidansı araştırıldı. Birinci aşamada 813 kişiye TDT uygulandı. Bu kişilerin 167'sinde 48-72. saatte TDT < 10 mm idi. Bu kişilerden 24'ünde yedinci günde TDT 1 0 mm.nin üzerine çıktı (yavaş reaktör). İkinci doz TDT 95 kişiye yapıldı ve 18 'inde `boosting` saptandı. Yavaş reaktörler ve `boosting` gelişenler hariç tutularak ilk aşamada katılanlardan 125 kişinin tüberkülin deri testinin <10 mm olduğu yani tüberküloz basili ile enfekte olmadığı belirlendi. Bu 125 kişinin 98'ine ulaşılarak en az 12 ay sonra kontrol TDT uygulandı ve bunlardan 20 (%20.4) kişide TDT konversiyonu saptandı. Yıllık konversiyon hızı aritmetik ortalama ile %11.4; yıllık enfeksiyon riski formülü ile %12.2; insan yıl birimine göre 1 1.7/100 insan yıl olarak hesaplandı. Tb enfeksiyon riski ile ilişkili faktörler Lojistik Regresyon analizi ile incelendiğinde; tb'li hastalarla uğraşan ve bu sırada maske takmayan sağlık çalışanları, tb' li hasta bakımı ile uğraşmayanlara göre (Adjusted OR 23.35), tb bulaş yollarını bilmeyenler bilenlere göre (Adjusted OR 17.01), çalıştığı ortamın havalandırma durumu konusunda fikri olmayanlar havalandırmayı yeterli bulanlara göre %3, her gün en az bir meyve yiyenlere göre her gün 65yemeyen ama haftada en az bir yiyenler % 0.7, haftada birden az yiyenler %3 daha riskli bulundular. Sonuç olarak, hastanemizde tüberküloz bulaşı yüksek ve tehlikeli boyutlardadır, bazı faktörler riski arttırmaktadır ve kontrol için acilen etkili önlemlerin alınması gereklidir. 66

TUBERCULOSIS INFECTION RATE AMONG HEALTH CARE WORKERS AND ASSOCIATED RISK FACTORS IN TRAKYA UNIVERSITY HOSPITAL SUMMARY Tuberculosis (tb) is a still very important health problem worldwide and in Turkey. Especially with emerging multidrug resistant tuberculosis, nosocomial transmission of tuberculosis to the patients and health care workers has been a growing actual problem. In our study we aimed to investigate tuberculosis infection to health care workers and its associated risk factors. In the first part of the study health care workers were detected by two-step tuberculin skin test. And then uninfected health care workers were followed up at least 12 months with repeat tuberculin skin test to find new tb infection. In the first step of our investigation tuberculin skin test was applied to 813 people and at the 48-72 hours tuberculin skin test size was measured. 167 out of 813 tuberculin skin test was detected to be less than 1 0 mm. After a seventh day in 24 people out of 1 67 tuberculin skin test has reached measure beyond 10 mm, in respect to remaining in which the size or tuberculin skin test has kept steady. These were slow reactors. Second dose of tuberculin skin test was applied to 95 participants and boosting was identified in 1 8 of them. Keeping slow reactors and boosted apart, participants in the first level of our investigation 125 of them tuberculin skin test was measured to be less than 10 mm in other words haven't been infected with tb. After at least twelve months, 98 of 125 health care workers were applied follow-up tuberculin skin test and conversion was detected in 20 out of 98 case (20.4%). Annual conversion rate was 1 1.4% by arithmetical mean, 12.2% by using annual infection rate formula, and 1 1.7/100 person-year. 67Risk factors associated with this tb infection were analyzed with logistic regression analysis and found as caring tuberculosis patients but not using face masks (Adjusted OR 23.35), not knowing the ways of transmission (Adjusted OR 17.01), having no idea of ventilation of the environment (Adjusted OR 0.03), and eating fresh fruits lesser (Adjusted OR 0.7). In our hospital tuberculosis infection represents a big jeopardy, some factors are associated with this infection and immediate efficient control precautions should be taken. 68