Edirne`de hiperkolesterolemi prevalansı ve kardiyovasküler risklerin değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Hiperkolesterolemi, dünyada ölüm sebepleri arasında ilk sıralarda yer alan koroner kalp hastalığının (KKH) risk faktörlerinden biridir. Tanısının kolay olması ve değiştirilebilir bir risk faktörü olması yönüyle, KKH'den korunma stratejileri içinde, hiperkolesteroleminin önlenmesi ve tedavisi, önemli yer tutmaktadır. Bu araştırma, Edirne'de hiperkolesterolemi açısından sağlık bakımına gerek duyulan erişkinlerin belirlenmesi ve bu kişilerin, sağlık kuruluşlarına yönlendirilerek, tanı, tedavi ve takiplerinin yapılması konusunda teşvik edilmesi amacıyla yapılmıştır. Edirne ili, merkez ilçe ve köylerinde yaşayan 18-65 yaş arası erişkinler arasından, kademeli örneklem yöntemi ile belirlenen 1936 kişiye, yüz yüze görüşme tekniği ile, KKH risk faktörlerini sorgulayan bir anket uygulanmış; ardından, kan basıncı, boy, vücut ağırlığı ve total kolesterol ölçümleri yapılmıştır. Araştırma sonucunda, örneklemin % 30,7'sinde total kolesterol düzeyi 200 mg/dl veya üzerinde bulunmuştur (n=595). Bu oran, kadınlar için % 29,1, erkekler için % 32,3'tür. Köy ve kent kümeleri karşılaştırıldığında, hiperkolesterolemi oranının, köylerde şehir merkezine göre daha yüksek olduğu gözlenmiştir (sırasıyla % 45,5, % 28,7). NCEP-ATP IIF ün önerilerine göre sınıflama yapıldığında, 1341 kişi (% 69,3) normal değerlere sahip iken, 414 kişinin (% 21,4) sınırda yüksek, 181 kişinin de (% 9,3) yüksek total kolesterol düzeylerine sahip olduğu görülmüştür. Tüm katılımcıların % 4,9'unun ise (n=29), 300 mg/dl veya üzerinde total kolesterol değerine sahip olduğu bulunmuş ve ailevi hiperkolesterolemi yönünden araştırılmaları önerilmiştir. 70Örnekleme ait ortanca TK değeri 179 mg/dl olarak tespit edilmiştir. Bulgularımıza göre TK düzeyleri, yaş, cins, sosyoekonomik durum, eğitim düzeyi, vücut kitle indeksi ve kan basıncı ile anlamlı olarak değişmektedir. TK düzeyleri, fiziksel aktivite düzeyi ile de değişmekle birlikte, istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulunamamıştır. Sonuç olarak bu araştırma, Edirne'de hiperkolesterolemi açısından sağlık bakımına ihtiyacı olan kişilere ulaşmak konusunda ilk basamağı oluşturmuştur. Bunun yanı sıra, ulaşılan kişilerde kolesterol açısından bir periyodik sağlık muayenesi bilinci oluşmaya başladığını düşünmekteyiz. Bundan sonraki aşamalarda, bu kişilerin ileri tetkiki, hiperkolesterolemi tanısının kesinleştirilmesi, takip ve tedavisi planlanmalı, diğer kardiyovasküler risk faktörleri için de benzer çalışmalar yapılarak, bölgemiz halkına yönelik KKH'den korunma stratejileri belirlenmelidir. 71

SUMMARY PREVALENCE OF HYPERCHOLESTEROLEMIA AND ASSESSMENT OF CARDIOVASCULAR RISK FACTORS IN EDİRNE Hypercholesterolemia is one of the risk factors of coronary heart disease (CHD), which is the leading cause of mortality in the world. Prevention and treatment of hypercholesterolemia have an important role in CHD prevention strategies, as it is easy-diagnosed and cost-effective. The aim of this cross-sectional, descriptive study was to determine the cholesterol distribution pattern among adults and effecting factors, in Edirne. Brief information about hypercholesterolemia and CHD were given to the participants and they were encouraged to admit health centers for periodic health care. The sample, representing adults aged 1 8-65, living in rural and urban areas of central Edirne, consisted of 1936 subjects. A questionnaire, examining CHD risk factors, was applied to all subjects followed by measurements of height, weight, blood pressure and total cholesterol levels. Around 30 % of the subjects (29,1 % of women and 32,3 % of men) had TC levels >200 mg/dl. Cholesterol levels were higher in rural than urban areas (45,5 % vs 28,7 %). The median TC level (179 mg/dl) was similar to the previous studies done in neighbour cities. According to NCEP-ATP III guidelines 414 (21,4 %) participants had borderline (200-239 mg/dl), whereas 181 (9,3 %) had high (>240 mg/dl) TC levels. 29 persons had TC levels >300 mg/dl. Familial hypercholesterolemia and genetic factors should be considered in these cases. Age, gender, 72education, body mass index, and blood pressure were found to be significantly correlated with TC levels. This study has been the first step to reach people requiring medical advice and care about hypercholesterolemia and CHD in Edirne. Further studies investigating other risk factors should be done, and CHD prevention strategies should be adapted to the needs of the population. 73