Valproat ve karbamazepin ile ilişkili tartı alımında serum leptin, insülin, C-reaktif protein düzeyleri ile lipid profilinin değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Epilepsi çocukluk çağında uzun süreli tedavi gerektiren kronik bir hastalıktır. Epilepside uzun süreli tedavinin varlığı bu ilaçlara bağlı yan etkilerin ortaya çıkmasına zemin hazırlamaktadır. Bu çalışmada antiepileptiklerden Karbamazepin ve Valproat'm neden olduğu tartı alımı ve obesitede rol oynadığı düşünülen etyolojik faktörlerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmaya yaşlan 1.5-15 yaş arasında 29'u Valproat (GRUP I), 21 'i Karbamazepin (GRUP II) tedavisi alan epileptik hasta ile yaş ve cinsiyet açısından uyumlu 35 sağlam çocuk (GRUP III) alındı. Çalışma ve kontrol gruplarında çalışma öncesi bakılan tartı değerleri Tl, boy değerleri Bl, vücut kitle indeksi değerleri VKÎ1 olarak belirtilirken, çalışma sonrası bakılan değerler T2, B2, VKİ2 olarak belirtildi. Vücut kitle indeksi persantili artışına göre: GRUP I Grup A, Grup B, Grup C; GRUP II Grup D, Grup E, Grup F; GRUP III Grup G, Grup H, Grup İ olarak gruplandınldı. Tartı persantili artışına göre: GRUP I Grup 1, Grup 2 ve Grup 3; GRUP II Grup 4, Grup 5 ve Grup 6; GRUP III Grup 7, Grup 8 ve Grup 9 olarak gruplandınldı. İlaç kullanım süresine göre: GRUP I Grup Sİ ve Grup S2; GRUP II Grup S3 ve Grup S4 olarak gruplandınldı. İlaç serum düzeylerine göre: GRUP I Grup Dİ ve Grup D2; GRUP II Grup D3 ve Grup D4 olarak gruplandınldı. Olgulardan 12 saat açlık sonrasında ve çalışma grubunda ise ilaç alınımı olmadan serum açlık kan şekeri, trigliserid, total kolesterol, HDL- kolesterol, VLDL-kolesterol, LDL- kolesterol, C-reaktif protein, insülin, C-peptid, serbest Valproat ve Karbamazepin düzeyleri ve leptin için kan örnekleri alındı. Tüm olguların ayrıntılı fizik ve nörolojik muayeneleri ÖUyapıldı ve çalışma grubundaki olguların ilaç kullanma süreleri, aldığı ilacm kullanma dozları ve ilaçların serum düzeyleri kayıt edildi. Vücut kitle indeksi persantil derecesine göre tartı alım oram Valproat tedavisi alan olgularda %6,9 (2 olgu), Karbamazepin alan olgularda ise % 19 (4 olgu) olarak bulundu. Tartı persantil artışına göre tartı alım oranları ise % 20.6 (6 olgu) ve % 28.5 (6 olgu) idi. Her iki ilaç grubunda belirgin tartı alımı görülmesine rağmen bu grupların kontrol grubu ile karşılaştırılmasında anlamlı istatistiksel farklılık saptanmadı. Bununla birlikte serum açlık kan şekeri, trigliserid, total kolesterol, HDL-kolesterol, VLDL-kolesterol, LDL-kolesterol, C-reaktif protein, insülin ve C-peptid düzeylerinin antiepileptiklere bağlı tartı alımında anlamlı bir etkisi gözlenmedi.. Sonuç olarak antiepileptiklere bağlı tartı alımı ve obesite takip edilmesi gereken yan etki olup etyolojisi belirsizdir. Antiepileptiklere bağlı tartı alimi ve obesitenin etiyoloj isinde kalıtım, sosyoekonomik faktörler, beslenme alışkanlığı, çevresel faktörler ve aile eğitimi gibi multifaktöriyel etkileşimlerin göz önünde bulundurulduğu yeni çalışmalara ihtiyaç vardır. Anahtar kelimeler: Antiepileptik ilaçlar, obesite, lipid profili, leptin, C-reaktif protein, insülin 81

THE EVALUATION OF SERUM LEPTIN, INSULIN, C-REACTIVE PROTEIN LEVELS AND LIPID PROFILES IN WEIGHT GAIN ASSOCIATED WITH VALPROATE AND CARBAMAZEPINE INTAKE SUMMARY Epilepsy is a chronic disease for which long term antiepileptic therapy should be used in childhood. The administration of long- term therapy sets the stuge for the development of the side effects of these drugs. This study aims to evaluate weight intake caused by the antiepileptic drugs carbamazepine and valproate and etiologic factors considered to play a role in obesity. Twentynine epileptic patients using valproate ( Group I ), and 21 patients using carbamezapine ( Group II ) aged 1.5- 15 years and age and sex watched 35 healthy children ( Group III ) were included into the study. Prestudy values for weight, height and body mass index stated as Wl, HI and BMI 1, while posstudy values were stated as W 2, H2, BMI 2 in both the study and the control groups. The percentile increase in body mass index was grouped as Group I Group A, Group B, Group C; Group II Group D, Group E, Group F; Group III Group G, Group H, Group I. The percentile increased in weight was grouped as: Group I Group 1, Group 2, Group 3; Group II Group 4, Group 5, Group 6; Group III Group 7, Group 8, Group 9. According to the duration of drug intake the groups were as classified: Group I Group SI and Group S2; Group II Group S3 and Group S4. According to the serum levels of the drugs the groups were formed as follows: Group I Group Dl and Group D2; Group II Group D3 and Group D4. 82Serum fasting blood glucose, triglycerides, total cholesterol, HDL cholesterol, VLDL cholesterol, LDL cholesterol, C- reactive protein, insulin, C- peptide, free valproate and carbamazepine and leptin levels were determinating after a 12 hour fast in the study group before drug intake. All subjects underwent detailed physical and neurologic examination and the duration of drug intake, the dosage of drug and the serum levels of the drug were recorded in the study group. The rates of weight intake according to body mass index percentile increaase were 9.9 %, (2 cases) in the valproate group and 19 % (4 cases) in the carbamezapine group, The rates of weight intake according to increase in weight percentile were 20.6 % (6 cases) and 28.5 % (6 cases) respectively. Although significant weight intake was observed in both groups, this did not reach statistical significance when compared with the control group. No significant effect of serum levels of fasting blood glucose, triglycerides, total cholesterol, HDL cholesterol, LDL cholesterol, C- reactive protein, insulin and C peptide were observed on weight intake secondary to antiepileptic drugs. As a result, weight intake and obesity keep their importance as side effects of antiepileptic therapy which should be followed up regularly. However multifactorial associations among heredity, socioeconomic factors, dietary habits, enviromental factors and family education should be taken into consideration in the etiology of weight intake and obesity secondary to antiepileptics. Further new studies about this subject should be performed. Key words: Antiepileptic drugs, obesity, lipid profile, leptin, C-reactive protein, insulin. 83