Tip 1 DM tanısı ile izlenen çocuk ve adölesan hastalarda karaciğer laboratuvar bulguları

Abstract

Tip 1 diabetes mellitus‟lu (DM) hastalarda gözlenen karaciğer hastalığı bulguları karaciğer transaminazlarında yükselme, karaciğerde glikojen birikimi, non-alkolik yağlı karaciğer hastalığı (NAFLD) ve hepatomegali olarak tanımlanmaktadır. AraĢtırmamıza yaĢları 2-18 yıl arasında değiĢen 93 kız, 95 erkek 188 tip 1 DM‟li çocuk ve adölesan dahil edildi. 10 hastada (%5) yüksek ALT düzeyi (ALT≥40), ultrasonografi ile 45 hastada (% 24) hepatosteatozis, hepatosteatozisli yedi hastada yüksek ALT düzeyi, yüksek ALT düzeyi olanların 7‟sinde hepatosteatozis saptandı. ALT düzeyi yüksek seyreden bir hastada biyopsi ile hepatik glukojenoz gösterildi. 109 hastada HbA1c >7,5 idi. Ġyi ve kötü glisemik kontrolü olanlar arasında hepatosteatozis sıklığı ve ALT düzeyleri farklı değildi. 19 hastada (% 10) obezite, obezlerin % 47‟sinde hepatosteatozis saptandı. Obezlerde hepatosteatozis sıklığı ve ALT düzeyleri daha yüksek idi. Obezlerde günlük insülin dozu yüksek iken, vücut kitle indeksi (VKĠ) ile günlük insülin dozu arasında pozitif korelasyon saptandı. Hepatosteatozisli hastalarda VKĠ ve ALT düzeyleri daha yüksek iken, trigliserid (TG), HDL-C, HbA1c düzeyleri farklı değildi. Yüksek ALT düzeyi olanlarda vücut ağırlığı (VA), VKĠ, AST ve TG düzeyleri daha yüksek, HDL-C düzeyi düĢük saptandı. Hipertrigliseridemi saptanan hastalarda (n=34) ALT düzeyleri yüksek iken, hepatosteatozis sıklığı farklı değildi. HDL-C düĢüklüğü olanlarda (n=9), ALT düzeyleri daha yüksek idi. Sonuç olarak, tip 1 DM‟li çocuklarda artmıĢ yüksek ALT düzeyleri ve NAFLD sıklığı olduğu saptanmıĢtır. Bu karaciğer hastalığı bulgularına direkt olarak glisemik kontrolün etkisi saptanmazken, obez hastalarda; bu bulguların daha sık olması ve kullanılan insülin dozunun daha yüksek olması; diabet hastalığının tedavisinde birbirleri ile yakın iliĢkili olan beslenme ve anabolizan bir hormon olan insülinin bu karaciğer hastalığı bulgularının ortaya çıkmasında etkili olduğunu düĢündürmüĢtür.Anahtar Kelimeler: Tip 1 DM, NAFLD, hepatik glukojenoz, lipid, obezite

Liver findings in patients diagnosed with type 1 diabetes mellitus (DM) are defined with elevated liver transaminase, hepatic glycogenosis, non-alcoholic fatty liver disease (NAFLD) and hepatomegaly.A hundred eighthy-eight patient with type 1 DM (93 female and 95 male; aged between 2 and 18 years) were included in this study. In 10 patients (%5), ALT levels were high (ALT≥40). Hepatosteatosis was determined in 45 patients (%24) by using ultrasonography. Seven patients with hepatosteatosis had elevated ALT levels and seven patients with elevated ALT levels, hepatosteatosis were determined. One patient with persistent elevated ALT had biopsy proven hepatic glycogenosis. HbA1c levels were more than % 7.5 in 109 of the patients. The frequencies of hepatosteatosis and elevated ALT levels were not different between patients with good and bad glycemic control. Hepatosteatosis was found in 19 obese patients (% 10). In obese patients, the frequencies of elevated ALT levels and hepatosteatosis were higher. The daily insulin dosage was higher in obese patients than non obese patients. A positive correlation was determined between body mass index (BMI) and daily insulin dosage. BMI and ALT levels were higher in patients with hepatosteatosis than in patients without hepatosteatosis. However, TG, HDL-C, HbA1c levels showed no significant difference between in these groups. On the other hand; BMI, AST and TG levels in patients with elevated ALT levels were found to be higher, HDL-C levels were found to be lower. While ALT levels in patients with hypertriglyceridemia (n=34) were high; the frequency of hepatosteatosis was not different. ALT levels were higher in the 9 patients with low level of HDL-C. In conclusion, children with DM have higher frequency of hepatic disease findings,such as NAFLD and elevated ALT levels. The glycemic control is not directly effective on these findings. However, the high frequency of these findings and higher dosage of insulin usage in obese diabetics suggest that the role of the nutrition and the anabolic effect of the insulin may be closely related with a high frequency of liver findings in diabetic children.Key Words: Type 1 DM, NAFLD, hepatic glycogenosis, lipid, obesity