Romatoid artrit ve sistemik lupus eritematozuslu hastalarda serum ferritin düzeyleri ile hastalık aktivitelerinin ilişkisi

Abstract

ÖZET Çalışmamızda RA'lı ve SLE'li hastalarda serum ferritin düzeyleri ile hastalık aktivasyonu arasındaki ilişkiyi araştırdık. 44 RA'lı (37K, 7E), 20 SLE'li (19K, IE), 29 maligniteli (17K, 12E), 28 akut bakteriyel enfeksiyonlu hasta (16K, 12E) ve 20 sağlıklı kontrol grubu (15K, 5E) çalışmaya alındı. Bütün hastaların ESH, CRP, tam kan sayımı ve serum demir parametreleri tespit edildi. RA'lı hastaların eklem bulguları kaydedildi ve hastalık aktivite skoru (DAS) hesaplandı. SLE'li hastalarda antinükleer antikor (ANA) ve anti-dsDNA titreleri, C3 ve C4 kompleman düzeyleri tespit edildi. SLE hastalık aktivite skoru (SLEDAI) hesaplandı. RA, SLE ve kontrol grubuna ait ferritin düzeyleri enfeksiyon ve malignite grubuna göre düşük bulundu (p<0.05). RA'lı hastaların ferritin düzeyi SLE ve kontrol grubuna göre anlamlı olarak farklı değildi. RA'lı hastalarda serum ferritin düzeyi ESH, CRP, RF, trombosit sayısı ve DAS skoru ile pozitif korelasyon gösteriyordu (bütün p değerleri 0. 05). SLE'li hastalarda serum ferritin düzeyi ANA, anti-dsDNA ve SLEDAI ile pozitif korelasyon gösteriyordu (bütün p değerleri <0.05). DAS skoruna göre serum ferritin düzeyi, inaktif RA'lı hastalarda aktif RA'lı hastalara göre düşük bulundu. Transferrin satürasyonu dikkate alındığında demir eksikliği anemisi hem aktif hem de inaktif RA'lı hastalarda oldukça sık rastlanılan bir bulguydu. Sonuç olarak çalışmamızda RA'lılarda serum ferritin düzeyinin kontrolden farksız olmasına rağmen hastalık aktivasyonunu yansıtan faydalı bir parametre olduğunu gözlemledik. Bu sonucu ortaya çıkaran en önemli faktör, muhtemelen demir eksikliğinin bu hastalarda oldukça sık olarak gözlenmesi ve buna bağlı olarak RA'lı hastalarda bazal ferritin düzeyinin normalden düşük olmasıdır. Anahtar kelimeler; Ferritin, romatoid artrit, sistemik lupus eritematozus, hastalık aktivitesi 40

THE RELATIONSHIP BETWEEN SERUM FERRITIN LEVELS AND DISEASE ACTIVITY IN RHEUMATOID ARTHRITIS AND SYSTEMIC LUPUS ERYTHEMATOSUS PATIENTS SUMMARY In this study, we evaluated the relationship between ferritin levels and disease activity in rheumatoid arthritis (RA) and systemic lupus erythematosus (SLE) patients. We included 44 patients with RA, 20 patients with systemic lupus erythematosus (SLE), 25 patients with infection, 22 patients with malignancy and 20 healthy control subjects into the study. The ESR, CRP, whole blood count and serum iron parameters were determined in all cases. The joint findings in RA patients were recorded and the disease activity score (DAS) was calculated. In SLE patients, antinuclear antibody (ANA) and anti-dsDNA titers, C3 and C4 complement levels were determined. SLE disease activity index (SLEDAI) score was calculated. Serum ferritin levels in RA, SLE and in the control hroups were lower than those in infection and malignancy groups (p<0.05). The ferritin levels in RA group did not differ significantly from SLE and control groups. In RA patients, serum ferritin level had a positive correlation with ESR, CRP, RF, platelet count and DAS score (all p values <0.05). In SLE patients, on the othe other, serum ferritin had a positive correlation with ANA, anti-dsDNA and SLEDAI (all p values <0.05). According to DAS, ferritin level in inactive RA patients was lower than that in active RA patients. When transferrin saturation was considered, iron deficiency anemia was a quite frequent finding in both active and inactive RA patients. Interestingly, we observed that ferritin level in RA patients was similar to the control group; however, it was a useful parameter of disease activation. This was because a reduction in storage iron and resultant iron deficiency anemia are very common in RA patients. Key words; Ferritin, rheumatoid arthritis, systemic lupus erythematosus, disease activity 41