Ülseratif kolitli ve romatoid artritli hastalarda inflamatuvar yanıtla endotel, trombosit ve pıhtılaşma sistemi arasındaki ilişki

Abstract

ÖZET Çalışmamızda, tromboembolizm sıklığının arttığı ülseratif kolit, ve aterosklerotik komplikasyonlara bağlı morbidite ve mortalitenin arttığı romatoid artrit gibi, kronik infiamasyonla seyreden iki hastalıkta, endotel, trombosit ve pıhtılaşma aktivasyonunun değerlendirilmesi amaçlandı. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi, Hematoloji Bilim Dalı'nda yürütülen çalışmaya, ülseratif kolit tanısıyla izlenen 18, romatoid artrit tanısıyla izlenen 27 hasta ve 23 sağlıklı kontrol olgusu alındı. Hastaların klinik özelikleri kaydedildi, tam kan sayımları, akut faz parametreleri değerlendirildi. Ülseratif kolitiiler Rachmilewitz'in endoskopik ve klinik aktivite skoruna göre, Romatoid artritliler ise `Disease Activity Score`a göre, aktif ve inaktif olarak ikiye ayrıldı. Tüm hastalarda ve kontrol olgularında, akım sitometrik çalışma ile trombositlerde P-selektin (CD62P) ekspresyonu, trombosit-monosit ve trombosit-nötrofıl kompleksleri ile trombosit mikropartikülieri belirlendi. Ayrıca, ELÎSA yöntemiyle, plazmada E-selektin, trombin- antitrombin kompleksi ve serumda sCD40L düzeyleri çalışıldı. Aktif ve inaktif inflamatuvar hastalık grubunda trombosit P-selektin ekspresyonu, kontrol grubuna göre artmıştı (p=0.002 ve 0.001). Ayrıca, aktif inflamatuvar grupta, sCD40L düzeyinin, inaktif ve kontrol gruplarına göre artmış olduğu saptandı (p değerleri <0.001 ve 0.017). Trombosit mikropartikülleri ise, kontrol grubunda, inaktif inflamatuvar gruba göre artmış olarak saptandı (p=0.016). Ülseratif kolit grubunda, klinik aktivite indeksine göre, aktif ve inaktif dönemdeki olgularda, trombosit P-selektin ekspresyonu kontrol grubundan fazlaydı (p değerleri 0.002 ve 0.001). Aktif hastalık grubunda, trombosit-monosit (p=0.003) ve irombosit- 74nötrofii (p=0.01) kompleks oranlarıyla sCD40L düzeylerinin, kontrol grubundan fazla olduğu gözlendi (p=0.006). Trombosit mikropartikülleri ise, kontrol grubunda, inaktif ülseratif kolitliiere göre artmıştı (p=0.001). Romatoid artritli hasta grubunda, sE-selektin düzeylerinin, aktif hastalık grubunda, inaktif olgulardan anlamlı yüksek olduğu gözlendi (p=0.013). Hem aktif hem de inaktif romatoid artritlilerde, sCD40L düzeylerinin kontrol grubuna göre artmış olduğu saptandı (p değerleri <0.001 ve 0.011). Sonuçta, inflamatuvar hastalıklarda, P-selektin ekspresyonu ve sCD40L düzeyi gibi trombosit aktivasyon göstergelerinde artış gözlenmektedir. Ancak, trombosit mikropartikül oluşumunun, trombosit aktivasyonuna eşlik etmediği görülmektedir. Ülseratif kolitlilerde, trombosit aktivasyon göstergeleri (CD62P ve sCD40L) ve trombosit-lökosit kompleks oluşumu artışı, hastalık seyrindeki artmış tromboembolik komplikasyonlarda rol oynuyor olabilir. Romatoid artritlilerde ise, endotel uyarılması yanında, kardiyovasküler olaylarda rol oynayan sCD40L'nin artmış olması, hastalıktaki aterosklerotik olay gelişimiyle ilişkili olabilir. Anahtar kelimeler: Endotel, inflamatuvar yanıt, pıhtılaşma sistemi, romatoid artrit, trombosit, ülseratif kolit. 75

THE ASSOCIATION OF INFLAMMATORY RESPONSE WITH THE ENDOTHELIUM, PLATELETS AND THE COAGULATION SYSTEM IN PATIENTS WITH ULCERATIVE COLITIS AND RHEUMATOID ARTHRITIS SUMMARY In our study, we evaluated parameters of endothelial, platelet, and coagulation activation in two chronic inflammatory diseases: that is to say, ulcerative colitis in which the frequency of thromboembolism is increased, and rheumatoid arthritis in which morbidity and mortality secondary to atherosclerotic complications is more frequent. The study which was conducted by Trakya University Medical Faculty, Division of Hematology included 18 ulcerative colitis patients, 27 rheumatoid arthritis patients, and 23 healthy control subjects. The patients' clinical features were recorded, whole blood counts and acute phase parameters were evaluated. Ulcerative colitis patients were divided in two as active and inactive, according to the endoscopic and clinical activity score of Rachmilewitz; and, rheumatoid arthritis patients according to the `Disease Activity Score`. In all patients and control subjects, platelet P-selectin (CD62P) expression, platelet-monocyte and platelet-neutrophil complexes, and platelet microparticles were determined by flow cytometry. In addition, plasma E- selectin, thrombin-antithrombin complex, and serum sCD40L levels were determined by ELISA. 76In active and inactive inflammatory disease group, platelet P-selectin (CD62P) expression was higher than the control group (p values 0.002 ve 0.001). In addition, sCD40L level in the active inflammatory group was higher than those in the inactive and control groups (p values <0.001 ve 0.017). Platelet microparticles were higher in the inactive inflammatory group when compared to the control group (p=0.016). In the ulcerative colitis group, when active and inactive patients according to the clinical activity index were considered, P-selectin (CD62P) expression on platelets was higher than in the control group (p values 0.002 ve 0.001). In active disease group, plateiet-monocyte (p=0.003) and platelet-neutrophil (p=0.01) complexes, and sCD40L level (p=0.006) were higher than in the control group. However, the control group had higher platelet microparticles than inactive ulcerative colitis patients (p=0.001). In the rheumatoid arthritis group, sE-seiectin level was significantly higher in active patients than in inactive patients (p=0.013). In addition, sCD40L levels in both active and inactive patients were higher than in controls (p values <0.001 ve 0.01 1). As a result, certain parameters of platelet activation, like platelet P-selectin expression and sCD40L level increase in inflammatory diseases. However, it was observed that platelet microparticle formation did not accompany platelet activation, in ulcerative colitis patients, the increase in the markers of platelet activation (CD62P and sCD40L), and platelet-leucocyte complex formation might be playing a role in the increased frequency of thromboembolic complications observed during the course of the disease. In rheumatoid arthritis patients, on the other hand, the increase in the marker of endothelial activation (sE-selectin) and sCD40L which was recently shown to be associated with cardiovascular events, might predispose to atherosclerotic events. Key words: Coagulation system, endothelium, inflammatory response, platelet, rheumatoid arthritis, ulcerative colitis. 77