Edirne şehir merkezindeki lise öğrencilerinde riskli sağlık davranışlarının değerlendirilmesi

Abstract

Ergenlik dönemi, bir takım özelliklerin kazanıldığı, gencin yaşamına yeni tecrübelerin girdiği bir dönemdir. Bu dönemde edinilen bir takım riskli davranışların sonuçları erişkin döneme kadar yansıyabildiğinden bu davranışların izlenmesi ve değerlendirilmesi gereklidir. Bu çalışmada Edirne ili merkezindeki lise öğrencilerinde sağlık açısından riskli davranışların yaygınlıklarını ve etkileyen faktörleri belirlemek, ergenlere yönelik bireysel ve toplumsal sağlık hizmeti sunumunda iyileştirmeler yapabilmek için önerilerde bulunabilmek amaçlanmıştır. 2006-2007 eğitim ve öğretim yılında Edirne şehir merkezindeki liselerde kayıtlı öğrencilerden ulaşılan 5301 (%66,5) öğrenciye; sosyodemografik özellikler, kasıtlı-kasıtsız yaralanmalar, sigara, alkol, madde kullanımı, cinsel davranış, beden algısı ve fiziksel aktivite alt başlıklarında riskli sağlık davranışlarını ile ilgili anket uygulanmıştır. Araştırma sonucunda ergenler arasında yaşam boyu en az bir kez sigara kullanımı %29,3, düzenli aktif sigara kullanımı %10,8, yaşam boyu en az bir kez alkol kullanımı %52,1, son ay aktif alkol kullanımı %25,4, cinsel ilişkide bulunma %13,8 oranında saptandı. Sürekli emniyet kemeri takma oranı %24,5'ti. %33,2 ergende depresyon belirtileri vardı. Silah taşıma %3,9, kesici delici alet taşıma %11,9, kavgaya karışma %26,4 oranında görülmekteydi. Trafik güvenliği önlemlerinin yaygınlaşmadığı, sigara ve alkol kullanmanın yaygın olduğu gözlendi. Özellikle erkek öğrenciler ve üst sınıfta okuyanlar risk altındadır. Çeşitli riskli davranışlar birlikte görülme eğilimindedir. Takip ettiği bireyleri bir bütün olarak değerlendiren aile hekiminin ergenlere hizmet verirken tüm bu riskli davranışları da dikkate alması gereklidir Bu durumda ergen, hekim, aile ve okul işbirliğini sağlamanın önemi büyüktür.Anahtar kelimeler: Ergen, riskli sağlık davranışı, aile hekimi.

Adolescence is a period of life when new characteristics appear, new experiences occur in young?s life. Some of the health risk behaviors of this period have consequences in later adult life. So this behaviours should be followed and evaluated. Aim of this study is to determine and evaluate the frequency of common health risk behaviors and affecting factors and give suggestions to improve individual and community health care services to adolescents. A questionnaire consist of questions on sociodemographic features, intentional/unintentional injuries, cigarette, alcohol and substance use, sexual behaviors, body perceptions and physical exercises were applied to 5301 (66.5%) of the all students registered for 2006-2007 educational year of high schools in Edirne. As a result, life time smoking rate was 29.3%, regular smokers rate was 10.8%, life time alcohol use rate was 52.1%, last month?s alcohol use rate was 25.4%, rate of sexually actives was 13.8% among the students. Rate of regular seat belt use was 24.5%. Of all 33.2% of the adolescents have depressive symptoms. Carrying of arm was seen in 3.9%, cutting or piercing weapons in 11.9%, involving in fights was seen in 26.4% of the adolescents. Safety measures for traffic was not commonly practiced but alcohol and cigarette use rates were very high. Upper class and male students have a higher risk. Many risky behaviors have a tendency to be seen together. Family physicians, evaluating their patient as a whole should consider this risky behaviors while practicing adolescent patients. It is important to get adolescent, physician, family and school together.Key words: adolescent, health risk behaviors, family physician.