Beylikova`da 55 yaş üstü bireylerde uyku kalitesi, yorgunluk ve kognitif fonksiyonların değerlendirilmesi

Abstract

Mevcut demografik eğilimlerin devam edeceği varsayımından hareketle yapılan hesaplamalar, 21. yüzyılın tüm dünyadaki beklentilere paralel olarak Türkiye'de de yaşlı yüzyılı olacağına işaret etmektedir. Dünya Sağlık Örgütü ve Birleşmiş Milletler bulaşıcı olmayan hastalıkların kontrolü ve önlenmesinde, Alzheimer Hastalığı dâhil olmak üzere `zihinsel ve nörolojik bozukluklar`ın önemli bir yer tuttuğunu belirtmektedir. Bu çalışmada, 55 yaş ve üzeri bireylerde uyku kalitesi, yorgunluk ve kognitif fonksiyonların değerlendirilmesi amaçlandı. Çalışma, Eylül 2013 – Şubat 2014 tarihleri arasında Eskişehir İli, Beylikova ilçe merkezinde yaşayan 55 yaş ve üzeri bireylerde yapılan kesitsel tipte bir araştırmadır. İlçe merkezinde haneler tek tek dolaşılarak çalışma hakkında bilgilendirildi, önceden hazırlanan anket formlar, araştırmacı tarafından yüz yüze görüşme metoduyla doldurularak antropometrik ölçümleri yapıldı. Beylikova merkez'de yaşayan 55 yaş ve üzeri 839 (%25.8) kişiden, 496 (%59.1) kişiye ulaşıldı ve kognitif fonksiyon bozukluk sıklığı %47.2 olarak bulundu. Kognitif fonksiyon bozukluğu olanların %61.5'inin uyku kalitesinin kötü, %76.9'unun yorgun olduğu saptandı. Kognitif fonksiyon bozukluk sıklığı ile ilişkili faktörleri belirlemek için yapılan lojistik regresyon analizinde; kognitif fonksiyon bozukluk sıklığı 75 ve üzeri yaş, ilkokul ve altı öğrenim, evli olmama ve hekim tanılı herhangi bir kronik hastalığa sahip olma durumunda artmakta iken; cinsiyet, çalışma durumu, gelir düzeyi, aile tipi ve yardımcı cihaz kullanımı arasında bir ilişki tespit edilemedi. Uyku kalitesi kötü, gündüz uykulu, yorgun, depresyon şüphesi olanlar ve yarı bağımlı/bağımlı olanlarda kognitif fonksiyon bozukluk sıklığının daha fazla olduğu bulundu. Yaşlılarda periyodik kontrollerin ve sağlık eğitimlerinin yapılmasının uyun olacağı kanısına varıldı.

The calculations considering the assumption that current demographic trends will remain indicate that 21st century will be the elderly century in Turkey in parallel with the expectations of the entire world. The World Health Organization and the United Nations State that `mental and neurological disorders` including Alzheimer's disease have an important role in the prevention and control of non-transmitted diseases. Present study aimed to assess the sleep quality, fatigue and cognitive function in individuals aged over 55 years. This cross-sectional study was carried out on individuals over the age of 55 years and living in the Beylikova town center of the Eskisehir province between the September 2013 and February 2014. All residences in the town center were visited individually and households were informed about the study, the pre-prepared questionnaire forms were filled out by researchers by face-to-face interview method followed by anthropometric measurements. Of the 839 (25.8%) individuals aged over 55 years and living in Beylikova, 496 (59.1%) were reached and the frequency of cognitive function impairment was found to be 47.2% in these individuals. Of the people with cognitive function impairment, 61.5% had a poor sleep quality and 76.9% had fatigue. The logistic regression analysis used to determine the factors associated with cognitive function impairment revealed that the frequency of cognitive function impairment increases in the case of being 75 years old or older, having an educational level of primary school or under, being unmarried and having a physician-diagnosed chronic disease, while the gender, employment status, income level, family type and use of ancillary equipment did not associated with cognitive function impairment. The individuals with a poor sleep quality and suspicious depression, those being daytime sleepiness and fatigue, and the semi-dependent/dependent individual were found to have increased frequency of cognitive function impairment. It was concluded that periodical checks and health educations are needed for elderly people.