12 Mart`ın Türk romanına yansıması

Abstract

Bu çalışmanın amacı, 12 Mart 1971 muhtırasının romanlardaki yansımalarını incelemektedir. 12 Mart muhtırası, siyasal açıdan 27 Mayıs 1960 darbesinin ardından gelen görece özgürlük ortamını ortadan kaldırmış sol hareket için baskı ve şiddet ortamı yaratmıştır. Bu durum ordudan devrimci atılımlar bekleyen bazı siyasi çevrelerin tezlerinin çürümesi anlamına gelmiştir. 12 Mart romanları da, sol çevreler açısından yaşanan bunalımı dışlaştırmışlardır.Çalışmada araştırma yöntemi olarak toplumcu gerçekçilik, eleştirel gerçekçilik ve sosyolojik eleştiri yaklaşımları benimsenmiştir. Bu yaklaşımların sentezlenerek bütüncül bir dizge içinde kullanılması amaçlanmıştır. Araştırmada Bir Düğün Gecesi (Adalet Ağaoğlu), Yarın Yarın (Pınar Kür), Her Gece Bodrum (Selim İleri), Yaralısın (Erdal Öz), 47'liler (Füruzan), Gün Döndü (Tarık Dursun K.), Kanlı Düğün (Kemal Bekir) ve Şafak (Sevgi Soysal) adlı romanlar incelenmiştir.Çalışmada sonuç olarak görülmüştür ki, 12 Mart dönemine ilişkin pek çok veri barındırmalarına karşın, 12 Mart romanları genel olarak küçük burjuva sosyalistlerinin muhtıranın ardından içine düştükleri bunalım, değer yitimi, teorik ve psikolojik çöküş durumunu yansıtmaktadırlar. Ancak genel olarak bu eserlerde karakterler nesnel koşullar, sınıfsal ilişkiler çerçevesinde verilmemişlerdir. Karakterlerin yaşadıkları bunalımın, içinde bulundukları nesnel koşullarla ve taşıdıkları küçük burjuva bilinciyle ilişkisi gözden kaybolmaktadır. Bunalım, umutsuzluk, tükenmişlik durumu insan doğasına içkinmiş gibi ortaya konmaktadır. Kemal Bekir'in Kanlı Düğün ve Sevgi Soysal'in Şafak adlı romanları ise bu eleştirilerin dışında kalır.

The aim of this study is to analyse the reflections of March 12 (1971) memorandum of Generals in the March 12 novels. May 27 (1960) and March 12 are milestones of the military-politics, military-intellectuals and military-leftist movement relations in Turkish history. Leftist movement became a mass movement between 1960 -1971 period. But the period ends with another military intervention. So it became obvious that military would not be a social power to pioneer a socialist revolution, as some of the leftist intellectuals thought.12 March novels are the reflections of this disappointment. In this study, these novels are analysed in a socialist realist perspective. The novels analysed in the study are: Bir Düğün Gecesi (Adalet Ağaoğlu), Yarın Yarın (Pınar Kür), Her Gece Bodrum (Selim İleri), Yaralısın (Erdal Öz), 47?liler (Füruzan), Gün Döndü (Tarık Dursun K.), Kanlı Düğün (Kemal Bekir), Şafak (Sevgi Soysal).It is seen that, although the novels analysed in this study contain data about the 12 March era, they usually reflect the depression, loss of values, theoretical and psychological collapse in which the ?petit bourgeoisie? socialists had been. Generally, the main characters are not given in their objective conditions and class relations. The relationship between the objective conditions, class consciousness and the depression of the main characters remain unclear. The situation of depression, hopelesness, collapse is reflected as if it is immanent to human nature. Except Kemal Bekir?s novel Kanlı Düğün and Sevgi Soysal?s novel Şafak, 12 March novels can not reflect the social basis of the depression of middle class intellectuals and revolutionaries.