Demokrat Parti Döneminde muhalif bir mizah dergisi: Tef (1954-1955)

Abstract

Bu çalışmada Türk siyasal yaşamının önemli bir kesitine damgasını vurmuş olan Demokrat Parti dönemi, 1954-1955 yılları arasında yayınlanmış olan Tef siyasi mizah gazetesi aracılığı ile farklı bir gözle analiz edilmeye çalışılacaktır. Dergi, muhalif bir yayın olarak, ezici bir çoğunluk ile seçimleri kazanıp CHP iktidarını sonlandıran Demokrat Parti'nin düşünce yapısını, iktidar anlayışını, idareciliğini masaya yatırmakta ve tartışmaya açmaktadır. Böylelikle dönemin incelenmesi esnasında gözden kaçabilecek olan farklı bakış açıları sunmaktadır. Zengin bir yazar ve çizer kadrosuna sahip; dönemin entelektüelleri arasında sayılabilecek pek çok isme de bünyesinde yer vermiş olması açısından Türkiye siyasal tarihinde özgün bir yere sahiptir. 1953 yıllarının sonlarından itibaren filizlenmeye başlayan iktisadî krizin etkisiyle Demokrat Partililerin uygulamalarındaki değişikliklere; partinin idare biçiminin sosyal, iktisadî ve siyasî yaşama olan etkilerini ve bunun izdüşümlerine yer veren Tef, `partici' bir dergi olmaktan ziyade, kendilerince yanlış ya da kusurlu buldukları her türlü uygulamaya, uygulayıcısı kim olursa olsun muhalefet etmekten çekinmeyen bir yayın olarak dikkatleri üzerine çekmeyi başarmıştır. Bugün bile tartışma konusu olan Demokrat Parti iktidarının bir kesitini farklı bir kaynak üzerinden yeniden, okumamıza olanak sağlayan Tef, yüksek tirajlar elde ederek geniş bir okuyucu kitlesiyle buluşmuş; bir anlamda `sosyal bir forum' görevi gören bir yayın olarak nitelikli tartışmalara katkı sunma potansiyeline sahiptir

the Democrat Party is put under the spotlight from a different perspective through an analysis of Tef, a politic humour magazine that ran through the years between 1954-1955. As a dissident magazine, Tef had quite a significant place in Turkish political culture. It was distinctive in terms of its writers and caricaturists among whom there were influential intellectuals of the time. Tef, which predominantly dealt with the changes in Democrat Party governance as a result of the financial crisis arising towards the end of 1953 and the impacts of the Party?s governance on social, economic and political life, stood out with its principle of articulating opposition to any implementation it considered wrong regardless of the implementer rather than being a mere supporter of the Party. An analysis of Tef, emphasising its influence indicated by its steadily high circulation rates, enables a reinterpretation of a certain period of Democrat Party rule which is still a matter of debate through the use of a source that has not been the subject of scholarly interest so far. Taking into account its functioning as a `social forum?, it undoubtedly bears the potential of contributing to academic discussions.