Eskişehir, Kütahya ve Afyonkarahisar illerinde dağılım gösteren büyük toykuşu (Otis tarda, Linnaeus 1758)`nun davranış ve populasyon özellikleri

Abstract

Büyük Toykuşu (Otis tarda, Linneaus 1758), Otididae familyasının Batı Palearktik'te bulunan türlerinden en büyük olanıdır ve Büyük toykuşunun erkek bireyleri dünyanın uçabilen en ağır kuşudur. Bu tür, Küresel Tehlikedeki Kuşlar Listesi'nde, Dünya ölçeğinde incelendiğinde Hassas 'Vulnerable', Avrupa ölçeğinde incelendiğinde ise Asgari Endişe Verici 'Least Concern', Bern sözleşmesinde EK-II (Kesin Koruma Altındaki Fauna Türleri) statüsündedir. Bu çalışma, Eskişehir, Kütahya ve Afyonkarahisar illerinde dağılım gösteren Büyük Toykuşu (Otis tarda, Linneaus 1758)'nun davranış ve populasyon özelliklerinin belirlenmesi amacıyla, Mart 2013-Ocak 2020 tarihleri arasında Eskişehir, Kütahya ve Afyonkarahisar illeri içindeki 7 farklı alanda gerçekleştirildi. Populasyon özelliklerinin belirlenmesi için, transekt ve nokta gözlem metodu ile sayımlar gerçekleştirildi ve davranış özelliklerinin belirlenmesi için ise video kamera ve fotokapanlar ile video kayıtları alındı. Özet olarak çalışma alanları, 100 bireylik üreme populasyonu, 70 bireylik yazlama populasyonu ve 205 bireylik kışlama populasyonu ile Türkiye populasyonunun yaklaşık % 8-14'ünü üreme döneminde, % 6-10'unu yazlama döneminde ve % 17-29'unu kışlama döneminde barındırmaktadır. Çalışma alanı içinde bu türü tehdit eden faktörler arasında elektrik hatlarına çarparak telef olma, üreme alanları içindeki insan kaynaklı rahatsızlıklar, pestisit kullanımı, altyapısal değişikliklerle habitat kayıpları-kesikliliği ve yasadışı avcılık öne çıkmaktadır. Bu nedenle, çalışma alanında yaşayan bu hassas populasyonun devamı için acilen uygun koruma önlemleri alınması gerekmektedir.

The Great Bustard (Otis tarda, Linneaus 1758) is the biggest species in the Western Palearctic species of the Otididae family and the Male Great Bustard (Otis tarda) is the heaviest flying birds in world. The species is globally threatened species classified as `Vulnerable` in global and as `Least Concern` in Europe by IUCN and is listed in the Bern Convention Annex II. This study, to determine the behavior and population characteristics of the Great Bustard (Otis tarda, Linneaus 1758), which is distributed in Eskişehir, Kütahya and Afyonkarahisar Provinces, was carried out between March 2013-January 2020 in 7 different locations. In order to determine the population characteristics, counts were carried out using the transect and point observation method and video recordings using video cameras and camera trap were taken to determine the behavior characteristics. In summary, in the survey areas, with the breeding population of 100 individuals, the summering population of 70 and the wintering population of 205, it contains average of about 8-14% of Turkey population in breeding period, average of about 6-10% of Turkey summering population and average of about 17-29% of Turkey wintering population. In survey areas important threats to the population include to be destroyed by collision with power lines, human-induced discomfort in the breeding areas, use of pesticides, habitat loss through infrastructural changes and illegal hunting. Therefore, appropriate protection measures are urgently required for the continuation of this vulnerable population identified as living in the study areas.