Kronik böbrek hastalarında kognitif fonksiyonların değerlendirilmesi

Abstract

Kronik böbrek hastalığı sürecinde kognitif fonksiyon bozukluğu gelişiminin ki artmış mortalite hızına önemli katkı sağladığı öne sürülmüştür. Çalışmamızda 41 sağlıklı birey ile karşılaştırmalı olarak 62'si diyaliz aşamasına gelmemiş (28'i evre 3, 34'ü evre 4) 60'ı diyaliz tedavisi olan (30'u hemodiyaliz, 30'u periton diyalizi uygulanan) toplam 122 kronik böbrek hastalığı olgusunda kognitif fonksiyon bozukluğunun yaygınlığını ve gelişiminde etkili faktörleri araştırdık.Özetle, yaş, cinsiyet, sigara içim süresi ve oranı, vücut kitle indeksi, sistolik ve diyastolik kan basıncı düzeyleri açısından sağlıklı gönüllülerden oluşan kontrol grubu ile benzer özellikler gösteren hasta grubumuzda belirgin kognitif fonksiyon bozukluğu gelişmiş olduğunu saptadık. Hastalarımızdaki kognitif fonksiyon bozukluğunun böbrek hastalığının erken evresinden itibaren geliştiğini, diyaliz tedavisi gören olgularda kognitif fonksiyon bozukluğu olan hastalarını oranının üçte bir oranına ulaştığını gözlemledik. Ayrıca, periton diyalizi uygulanan hastalarda kognitif fonksiyonların hemodiyaliz uygulanan hastalara göre daha iyi korunmuş olduğunu gördük. Hastalarımızdaki kognitif fonksiyon bozukluğunun hemoglobin düşüklüğü, malnutrisyon, inflamasyon, hiperparatiroidi ve üremik toksin düzeylerinin yüksekliği ile ilişkili olduğunu saptadık. Bulgularımız, kronik böbrek hastalarında yaşam kalitesi ve mortalite riski ile yakından ilişkili olan kognitif fonksiyon bozukluğu gelişiminin erken tanınması ve gelişiminde etkili kontrol altına alınabilmesi durumunda azaltılabileceğini düşündürmektedir.

Cognitive disfunction is supposed to contribute to the high mortality rates in patients with chronic kidney disease. We evaluated the presence and severity of cognitive disfunction and related factors in 122 patients with chronic kidney disease, composed of 62 patients who are not under renal replacement (28 with stage 3, 34 with stage 4) and 60 patients who are under renal replacement therapy (30 hemodialysis, 30 peritoneal dialysis) and compared our results with 41 healthy controls.Cognitive disfunction was observed in our patient group despite the similarity of both groups regarding age, gender, duration and amount of smoking, body mass index, systolic and diastolic blood pressure. Cognitive disfunction was observed to develop from the early stages of with chronic kidney disease a high prevalance of almost thirty percent in patients under hemodialysis. However, cognitive functions were observed to be better preserved in patients under peritoneal dialysis rather than hemodialysis. Cognitive disfunction was found to be related with low hemoglobin levels, malnutrition, inflammation, hyperparathyroidism and high uremic toxin levels.Our findings suggest that cognitive disfunction, related with mortality and quality of life in patients with chronic kidney disease should be observed, diagnosed and regarded within the primary treatment.