15. YY.da yazılmış bir şiir mecmuası gramer-metin-dizin

Abstract

XV.yy. Türk dili açısından önemli şair ve ediplerin yetiştiği bir dönemdir. Tasavvuf akımının etkili olduğu bu dönemde Anadolu coğrafyasında boy gösteren Yunus Emre, Şeyyad Hamza, Eşrefoğlu Rumi gibi kimi şairler verdikleri eserlerle Türk dilinin gelişimine önemli katkılar sağlamış, kalıcı eserler bırakabilmiştir. Bu şairler ve şiirlerin kimisi öne çıkarak sonraki nesillerce de tanınır, bilinir olmuş, kimileri ise fazlaca tanınmayıp geri planda varlığını sürdürmüştür. Geçmiş yüzyıllarda Türk diliyle yazılmış el yazması eserlerin günümüz diline aktarılması, edebiyat ve şiir gibi dil malzemesinin incelenmesi açısından uygun alanlarda dahi tümüyle gerçekleştirilememiştir. Dünyanın çeşitli yerlerindeki kütüphanelerde Türk dilinde yazılmış, varlığı bilinmekle birlikte henüz detaylı olarak incelenmemiş elyazması eserler bulunmaktadır. Bu eserlerden epey bir kısmı edebiyat ve dil araştırmacıları tarafından ortaya çıkarılmış, incelenmişse de bir kısım yazma eserler halıhazırda günümüz yazı çevrimine aktarılmayı ve incelenmeyi beklemektedir. Bu alandaki çalışmalar, yazmaların ait olduğu dönemin belirleyici özelliklerinin tespit edilmesi bakımından değerli olup, ayrıca örnek zenginliğine katkı sağlayacaktır. XV. yy.da yaşamış bir şair olan Halilî'nin yazdığı `Furkatname` adlı eserin Staatsbibliothek zu Berlin Preuβischer Kulturbesitz `Berlin Devlet Kütüphanesinde (Prusya Kültür Mirası) bulunan nüshası araştırmacılarca olarak incelenmiştir. Ancak söz konusu yazmanın sonunda Fürkatname bütünü dışında olduğu anlaşılan ve farklı şairlerin şiirlerinin bulunduğu bir ayrı bölüm daha vardır. Yapılan bu çalışmada bir bütün olarak söz konusu yazma sonundaki tüm şiirlerin üzerinde gramer çalışması ve dil incelemesi yapılmıştır.Anahtar Sözcükler: Türk Dili, 15. yy. Türk şiiri, Eski Anadolu Türkçesi, dil yapısı, gramer özellikler

15th century is an era that introduced many prominent poets and literary people. Anatolian Mysticism known as tasavvuf was quite influential at the time when poets such as Yunus Emre, Şeyyad Hamza, Eşrefoğlu Rumi were contributing to Turkish Language. Although many of these poems and poets of this era are very well known by academic people as well as layman, there are quite others who have not attained the same degree of popularity. The process of transcribing Turkish hand manuscripts written in Arabic letters in to new Latin alphabet has not been wholly achieved. There is a huge heritage of literary materials waiting to be uncovered. There are many Turkish hand manuscripts which are known to exist in the libraries around the world, but not examined yet.Studies on transcribing and examining of materials from earlier centuries are important to have a better understanding of socioeconomic and cultural features defining the era. In the study the hand manuscript of `Furkatname` which was written by Halili in 15th century is transcribed and examined comparatively. The manuscript in Berlin State library (Staatsbibliothek zu Berlin Preuβischer Kulturbesitz) includes some poems belonging to other poets in the last part of Fürkatname. Some of the poems in this part have not been seen anywhere else and it is observed that some of the poems are belonging to certain poets who have not been given the credit for. This study examines the relevant poems in terms of grammar usage and vocabulary.Keywords: Turkish language, 15th century Turkish poetry, Old Anatolian Turkish, poetic examination, grammar feature