Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin gösterdiği karizmatik liderlik davranışlarının okullarda görülen örgütsel sessizliği yordama düzeyi

Abstract

Bu çalışmanın amacı; okul müdürlerinin karizmatik liderlik davranışlarının okullarda görülen örgütsel sessizliği yordama düzeyini tespit etmektir. Araştırma 2012-2013 eğitim öğretim yılında Isparta ili merkezindeki ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada seçkisiz örnekleme yöntemlerinden tabakalı örnekleme yöntemi ve ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmada lise müdürlerinin liderlik davranışları `Liderlik Davranışı Ölçeği` ve liselerin sessizlik düzeyleri `Örgütsel Sessizlik Ölçeği` kullanılarak elde edilmiştir. Verilerin analizinde SPSS 22 programı kullanılmış ve t-testi, tek yönlü (one way) anova, anova testi sonrasında farklılıkları belirlemek üzere tamamlayıcı post-hoc analizi olarak LSD (Least Significant Difference) testi, pearson korelasyon ve regresyon analizleri gerçekleştirilmiştir.Araştırma karizmatik liderliğin `model olma`, `etkileme`, `zorluklarla başa çıkma`, `imkân tanıma` ve `cesaretlendirme` boyutlarının; kabullenici, korunmacı ve korumacı sessizlik olmak üzere örgütsel sessizliğin üç türünü yordama düzeyini incelemektedir. Okullarda liderlik davranışlarının sessizlik üzerindeki etkisi ve örgütsel sessizliğin olası olumsuz sonuçları ile ilgili farkındalık yaratmayı hedefleyen araştırmada öğretmen görüşleri branş, bulunduğu okuldaki görev süresi, toplam görev süresi, yaş, cinsiyet, okul türü ve öğrenim durumu değişkenlerine göre incelenmiştir. Literatürdeki araştırmalardan ve diğer liderlik türlerinden farklı olarak karizmatik liderliğin alt boyutlarının örgütsel sessizliğin üzerindeki etkisi hakkında `azaltır` ya da `arttırır` şeklinde kesin ve tek bir yargıya varılamamıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin okul müdürlerini karizmatik lider olarak gördükleri, örgütsel sessizlik davranışını çoğunlukla çalışma arkadaşlarını ve kurumu korumak adına gösterdikleri belirlenmiştir. Ayrıca karizmatik liderliğin `model olma` boyutunun kabullenici örgütsel sessizliği azalttığı, `etkileme` boyutunun kabullenici örgütsel sessizliği artırdığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte `imkân tanıma` boyutunun korunmacı sessizliği azalttığı ancak korumacı sessizliği artırdığı sonucuna varılmıştır.

The aim of this study is to determine the prediction level of school principlals' charismatic leadership behaviours on organizational silence types at schools. The research is conducted in 2012-2013 educational year by the participation of high school teachers in Isparta. In the study, stratified sampling method and relational sampling model are used. Leadership behaviors of school managers have been obtained by `Leadership Behavior Inventory` and silence level of high schools are obtained by `Organizational Silence Scale`. SPSS 22 program is used to analayze the data and t-test, one way ANOVA, LSD (Least Significant Difference) test as complementary post-hoc analysis to determine the differences after ANOVA test, Pearson correlation and regression analysis are conducted.The research examines regression level of dimensions of charismatic leadership `model the way`, `inspire a shared vision`, `challange the process`, `enable others to act` and `encourage the heart` on acquiescent, defensive and pro social silence as three types of organizational silence. In the study aiming to create awareness about the effect of leadership behaviours in schools on silence and the possible negative consequences of organizational silence, teachers' opinions are investigated according to the variables such as branch of the teacher, the tenure of teacher at the school where s/he works at that time, the total tenure of the teacher, age, sex, school type and educational background. Unlike literature research and other types of leadership, there is no definite and unanimous decision to `reduce` or `increase` the effect of dimensions of charismatic leadership's on organizational silence. As a result of the research, it is determined that the teachers viewed the school principals as charismatic leaders and showed the organizational silence behavior mostly to protect their colleagues and the institution. Also it is found that `model the way` dimension of charismatic leadership reduces the acquiescent silence; `inspire a shared vision` dimension of charismatic leadership increases the acquiescent silence. Besides `enable others to act` dimension reduces defensive silence but increases pro social silence.