Karaçay-Malkar Nart destanlarında mitolojik kahramanların ve varlıkların incelenmesi

Abstract

Karaçay-Malkar halkı ismini yaşadığı Kafkas coğrafyasından almış bir Türk topluluğudur. Kendilerini `Tavlu` (Dağlı) ya da `Alan` olarak tanımlayan bu halk geleneksel Türk kültürünü, inanç sistemini ve destan geleneğini uzun zaman muhafaza etmiştir. Nart destanları da bu toplumda anlatılagelen bir destan serisidir. Türk mitolojisiyle beslenmiş olan bu destanlar eski Türklerin inanç sistemini adeta somut olarak gözler önüne serer. Diğer taraftan Nart destanları, göç yolları boyunca içine çokça öğe almış ve nihayetinde bulunduğu yerdeki mitolojik unsurlarla da kaynaşmıştır. Destanlar bu açıdan dikkatlice incelendiğinde hem Türk mitolojisinin nadide ve tamamlayıcı bir örneği hem de dünya mitlerine açılan kapısı olduğu görülür. Tezin birinci ana bölümünde bahsedilen halk, destanları ve incelenmesinin önemi hakkında ayrıntılı bilgi verilmiştir. Destanların Türk ve dünya mitolojisine kazandırılması amacıyla tezin ikinci bölümünde destanların en gözde kahramanları yapısalcı yöntemle gerek sembolik gerekse arketipsel açıdan çözümlenmiştir. Destanların içerisinde yer alan mitolojik varlıkların tanımlanması ve çözümlenmesi ise konu bütünlüğünü bozmaması için üçüncü bölümde yer almış, ele alınan varlıkların dünya mitolojileri, Türk mitolojisi ve özel olarak Nart destanları açısından nerede durduğu ortaya konulmuştur.

Karaçay-Malkar is a Turkish community named after the area they live in which is Caucasian. They described themselves as `Tavlu` (Hillman) or `Alan` and protected the Turkish culture, believes and tradition of epic for a long time. Nart epics are also a series of epics that are described in this society. These epics show ourselves the old Turks belief system like concrete evidence. On the other hand, the Nart epics have taken a lot of items along the migration routes and eventually merged with the mythological elements of the place they are in. When the epics are examined delicately from this point, we can see rare and complementary example of Turkish epic also a gateway to world myths. At the first part of the thesis there is a detailed information about people, epics and the importance of examination. In order to gain epics to the world's and Turkey's mythology there is a analysis from symbolic and archetypical view in the second part of the thesis. Identification and resolution of the mythological entities in the epics are included in the third part of the thesis in order not to disturb the subject matter, and it has been revealed where the creatures discussed are in terms of world mythology, Turkish mythology and especially Nart epics.