Şeyh Ali`ye ait bir tabirname

Abstract

Bu tez çalışmasında Eski Anadolu Türkçesinde yazılmış bir tabîrnâme incelenmektedir. Çalışmanın amacı dönemin dil ve gramer özelliklerini tespit etmek ve toplumun kültür kimliğini ortaya koymaktır. Metin incelenirken Türkiye'de kabul gören transkripsiyon yöntemleri esas alınmıştır. Metin içinde yer alan müstensihten kaynaklı eksikliklerde dönemin dil özellikleri, din ve kültür anlayışı dikkate alınarak tamamlama yapılmıştır. Metin incelenirken Osmanlıca, Farsça ve halk ağızları üzerine yazılmış sözlüklerden faydalanılmıştır. Metin içerisindeki kavramlar tablolaştırılırken metin içerisinde dağınık fakat aynı gruba ait olan kavramlar tek bir başlık altında sınıflandırılmıştır. Dizin kısmı hazırlanırken ise deyimler ile birleşik fiiller birlikte alınmıştır. Metinden çıkan bulgulara göre iki çeşit rüya türü vardır. Bunlar gerçek ve yalan rüyalardır. Ayrıca bir rüyayı tabir etmek sadece motifin özelliği ile alakalı değildir. Tabir yapılırken rüyayı gören kişinin cinsiyeti, yaşı, mevkisi de göz önünde bulundurulmalıdır. Bunlara ek olarak bir rüyayı tabir etmek insalara şeriyat ilmi gibi vacip kılınmıştır. Bu durum zaman zaman ayet ve hadisler ile desteklenmiştir. Son olarak metin bizlere döneminin dil ve kültür özelliğini değil aynı zamanda eserin müstensihinin eğitim durumu hakkında da bilgi verir.

In this thesis, a dream interpretation book which had been written in old Ottoman Turkish is studied. The target of this research is analyising the language which was spoken those times and also identifying the culture of society. The transcription methods which is accepted by researchers in Turkey is considered in order to analyz the text. Some parts which were not written by copyist were completed with considering character of language which were spoken, religion of society and culture which society had. This research are supported with the dictionaries which is about Ottoman Turkish, Farsi and the language of locals. In order to tabulate the phrases which are related each other but also were not written under the same title in the original text were categorised in the same table chart. İdioms and phrasel verbs in the text are categorised for index of the study. This research shows that there is two different type dreams. One of them is named `real dream` and the other one is named `unreal dream`. Also, interpretation of dreams are not related with only the maining of the term which is dreamed. People has to consider the gender of dreamer, age and position to interpret the dream properly. In addition, the study shows that people has to learn dream interpretation because ist is important as other islamic science as. This oppinion are supported with verse of the koran. Finally, the study which are mentioned before shows not only the identity of society but also knowledge of copyist.