Karriere und bildungsabschlüsse von vorstandsmitgliedern in deutschland und in der Türkei

Abstract

Evans et al.'ın ulusal kariyer modellerinde görüldüğü gibi her ülkenin kendine özgü üstyönetici tespit etme ve seleksiyon yapıları bulunmaktadır. Bu modeller büyük ölçüdetarihsel, kurumsal, örgütsel ve kültürel etkenler tarafından etkilenmektedir. Güncelçalışmalarda ekonomik küreselleşmenin; günden güne ulusal kariyer modellerinin yerinegeçen uluslararası bir kariyer modelinin ortaya çıkmasına sebep olup olmadığıtartışılmaktadır. Bu çalışmanın amacı; Alman ve Türk yönetim kurulu üyelerinin kariyerve eğitim geçmişlerini analiz ederek iki farklı yaklaşımla üst yöneticilerinuluslararasılaşması hakkındaki tartışmasına katkıda bulunmaktır. Bu iki yaklaşımdan ilki;derinlemesine araştırılmış olan Alman üst yöneticilerinin özgeçmişleri incelenerekAlman kariyer modelinin hala geçerli olup olmadığını ve uluslararası etkenlerin ne derecebir rol oynadığını tespit etmektir. Diğeri ise; az araştırılmış olan Türk üst yöneticilerininözgeçmişleri analiz edilip bir Türk kariyer modeli oluşturularak, kendine özgü bir ulusalkariyer modelinin var olup olmadığını ve uluslararası etkenlerin bu modelde nasıl bir roloynadığını araştırmaktır. Bu çalışmada iki farklı ülkenin modellerinin karşılaştırılmasıdeğil de, uluslararasılaşmada bulunan bir ekonomide ulusal kariyer modellerinin var olupolmadığı incelenmektedir. Bu araştırmanın kapsamında Alman DAX ve Türk BİSTendekslerinde bulunan 30 anonim şirketinin icra yönetim kurulu üyelerinin kariyer,eğitim ve sosyodemografik özgeçmişlerine dair veriler toplanmıştır. Bu nicel araştırmadakullanılan kuramsal çerçeveye göre; seçkinler kurumsallaştırılmış seleksiyonstrüktürlerinin sayesinde konumlarına sahip olup; eğitim kurumları insan kaynaklarınıkaliteye göre filtreleyip en yüksek potansiyele sahip olanları tespit etme ve seçmegörevinde bulunmaktadır. Elde edilen bulgulara göre Alman ve Türk üst yöneticilerininbüyük ölçüde ulusal eğitim sistemleri tarafından etkilenen özgün kariyer ve eğitim yolları vivardır. Özellikle Almanya'da kariyer ve eğitim yollarında uluslararası etkenler de olupulusal seleksiyon modellerine göre bu etkenler çok daha düşük ölçüde bulunmaktadır.Anahtar Kelimeler: üst yönetici, ekonomik seçkinler, yönetim kurulu, kariyer ve eğitimözgeçmişi, ulusal kariyer modelleri, Almanya, Türkiye

As Evans et al. proved with their national career models, every country has its ownrecruiting patterns for top managers which are highly influenced historically,institutionally, organisationally and culturally. Current studies discuss if and how theeconomic globalization might lead to the emergence of an international recruiting modelwhich will slowly replace the national career models. This thesis analyzes the career andeducation backgrounds of German and Turkish top managers and aims to contribute tothe discussion about the nationality and internationality of top manager careers with twoapproaches. By collecting current data on the already well researched German model, thisstudy aims to control its stability and to demonstrate to which extent international careerand education aspects can be found in the CVs of German top executives. Turkishmanager profiles however are scarcely researched: By establishing a Turkish nationalcareer model, this study intents to investigate to what extent distinctive national orinternational characteristics shape the careers of Turkish top managers.The purpose of this study is not the comparison of two national models but the verificationof nationally distinctive recruiting patterns against the background of increasinglyinternational manager profiles. Within the scope of this study, quantitative data has beencollected on the career, education and sociodemographic backgrounds of the executiveboard members of each 30 stock companies listed in German DAX and Turkish BIST.The quantitative analysis follows the theoretical approach that elites gain legitimation byproving their merit through institutionalised selection patterns and that educationalinstitutions in their role as filter institutions for human resources serve to identify andselect High Potentials. The results prove the existence of nationally distinctive career andeducation backgrounds and legitimation patterns which are deeply rooted in the nationalviiieducation systems. International aspects have been found as well, especially inGermany,but to a significantly smaller extent than legitimation aspects following thenational recruiting models.Keywords: top managers, economic elites, board of directors, career and educationbackground, national career models, Germany, Turkey