Demir esaslı ve farklı bileşimdeki malzemelerin kaynağı

Abstract

ÖZET Tez çalışmasının konusunu, günümüzde her geçen gün uygulama alanı hızla artan farklı bileşimdeki malzemelerin birbirleri ile kaynağı oluş turmaktadır. Gerek sanayide kullanılan farklı kimyasal bileşimdeki malzeme türlerinin çokluğu gerekse bunların birbirleri ile kaynağında başvurulan yöntemlerin çeşitliliği nedeniyle bütün bağlantı türlerini ve yöntemlerini bu çalışma içinde ele almak mümkün olmadığı için uygulamada en sık karşı laşılan `Demir Esaslı ve Farklı Bileşimdeki Malzemelerin Elektrik Ark Kay nağı Yöntemi ile Birleştirilmesi` konusundaki çalışmalar üzerinde incele melerde bulunulmuştur. İlk bölümlerde farklı metal kaynağının genel tanımı ve başlıca metalurjik esaslar ele alınmış ve özellikle ark kaynağı yönteminde ana metalde ortaya çıkan içyapı değişikliklerine değinilmiştir. Daha sonraki bölümlerde farklı metallerin kaynağında dikkat edilmesi gereken konular maddeler halinde açıklanmış ve tez konusu için büyük önem taşıyan SCHAEFFLER Diagramı ve bu diagramın kullanımı geniş bir şekilde ele alınarak örneklerle incelenmiş, konu ile ilgili çeşitli yorumlarda bulunulmuştur. Son bölümde endüstride yoğun olarak kullanılan paslanmaz çelik ler, dökme demirler, karbon çelikleri ve yüksek karbonlu su alma eğilimi yüksek çeliklerin bağlantıları incelenmiş ve bu tür bağlantılarda sık kullanı lan Cr-Ni esaslı elektrodlarla gerçekleştirilen birleştirmelerde ortaya çıkan problemler ele alınmıştır. Deney aşamasında, tez süresince değinilen konulan bir bütünolarak ele alması nedeniyle iki ayrı deneysel çalışma gerçekleştirilmiştir. İlk olarak dökme demir ile alaşımsız çelik arasındaki bağlantı test edilmiş ikinci çalışmada ise paslanmaz çelik ile alaşımsız çelik arasındaki kaynaklı bağlantı incelenerek elde edilen sonuçlar tezde yeralan verilerle karşılaştı rıldıktan sonra yorumlarda bulunularak gerekçeler üzerinde fikir yürütül müştür. Kartal/İSTANBUL 1992 Can ODABAŞ

RESUME Ce these est bas6 sur l'assemblage des mataux ferreux dissemblables par le procdde- du soudage â Tare. Aux pr6miers chapitres, apres la döfinition de l'assemblage de metaux ferreux dissemblables, on a etudiĞ les aspects mGtallurgiques du soudage, les changements structurales de la zone fondue et l'influence du carbone sur la transformation du mĞtal de base. Aux chapitres suivants, on a fait, des Ğtudes sur le diagrame de SCHAEFFLER qui a une grande importance capitale dans le soudage des aciers au nikel-chrome pour delimiter les conditions de realisation des assemblages homogenes et heterogenes avec les electrodes austenitiques. A la derniere chapitre, on a travaille sur la soudabilitĞ des aciers spGeiaux comme aciers de carbone, aciers trempants et aciers de chrome-nickel et les problemes rencontrĞs par l'utilisation des Ğlectrodes de base chrome-nickel. Pendant les travaux d'experience, on a realisĞ un assemblage entre la fonte de structure lamellaire et l'acier de construction et un deuxieme assemblage entre acier inoxydable du type 18 Cr/8 Ni avec l'acier de construction.BÖLÜM 1- FARKLI METAL KAYNAĞI NEDlR? Günümüzde, endüstriyel alanlar için gerçekleştirilen konstrüksi- yonlardan beklenen özellikler, farklı malzemelerin birarada kullanılmaları gereğini ortaya çıkarmaktadır. Dolayısıyla bu malzemelerin birbirleri ile birleştirilmesi bir zorunluluk olarak görülmekte, bu durum ile özellikle değişken zorlanma ve ortam şartların sözkonusu olduğu uygulamalarda kar şılaşılmaktadır. Buhar borularının kaynaklı bağlantıları bu tür uygulamala ra verilebilecek tipik bir örnektir. Çünkü buhar taşıyıcı sistemin yüksek sıcaklıktaki ucuna ostenitik paslanmaz çelik bir malzeme gerekirken, bura ya oranla daha düşük sıcaklığa sahip uçta daha az özelliklere sahip, düşük alaşımlı bir ferritik çeliğin kullanılması yeterli olmaktadır. Farklı metallerin kaynağında kullanılabilecek olan ürünler arasın da en uygun olanının seçilmesinde kullanıcılara yardımcı olması amacıyla üreticiler tarafından hazırlanan bilgi verilerine bakmadan önce `Farklı Metal Kaynağı` terimini açıklamak gerekmektedir. Gerçekte, eritme yöntemi ile gerçekleştirilen bağlantıların tama mına yakını birer farklı metal kaynağıdır. Bu gibi uygulamalarda kaynak metali döküm, ana metal ise bir tür işlenik demir olup gerek kaynak metali gerekse ana metal, kimyasal analizleri açısından farklılıklar göstermekte dir. Bu farklılıklar çoğu zaman belirli amaçlar için bilerek oluşturulmakta dır. Örneğin bir yapı çeliğine tane küçültücü özelliğinden dolayı niobyum (Nb) katılırken bu elementin kaynak metalinde bulunması problemlere yol açabilmektedir. Bunun yanında erimiş metalin akışını kolaylaştırmak ama cı ile kaynak metali çeşitli düzeylerde silisyum (Si) içerebilirken aynı ele ment işlenik demir malzemelerde sıcak çatlak sorunları yaratabilmektedir. /