Dalga ve akıntı etkisi altında deniz taban ve askı malzemesi miktarının nümerik bir yöntem ile hesabı

Abstract

ÖZET Deniz yapılarının projelendirilmesinde dikkate alınması gereken en önemli problemlerden biri deniz taban hareketinin bilinmesidir. Çünkü dalga, gel-git ve akıntı gibi etkilerden dolayı deniz tabanında meydana gelecek hareket bu yapıların işlevlerini yerine getirememesine neden olabilir. Oldukça uzun bir kıyı şeridine sahip olan ülkemizde gerek inşa edilen deniz yapılarının emniyetle hizmet verebilmesi, gerekse kıyıları mızın erozyondan korunabilmesi açısından bu konu araştırılması ve önem le üzerinde durulması gereken bir çalışma alanını kapsamaktadır. Son yıllarda dünyada da birçok araştırmacının önemle üzerine eğil diği kıyılardaki hareketli taban hidroliği gelişmekte olan yeni bir bi lim dalı olarak ortaya çıkmıştır. Bu amaçla, yapılan bu çalışmada öncelikle kıyı taban hareketi ile ilgili detaylı bir literatür araştırması yapılarak, taban hareketi ne denleriyle birlikte izah edilmiştir. Bu konuda en son çalışmalardan biri olan Van Rijn metodu esas alınarak bilgisayar destekli taban ve askı malzemesi debisinin hesabının nasıl yapıldığı ortaya konmuştur. Bu metodun, geliştirilmiş bilgisayar programı yardımıyla pilot bölge olarak seçilen Manavgat yöresinde de bir uygulaması gerçekleşti rilmiştir. Metodun uygulanmasında dalga ve akıntının birlikte olması durumu gözönüne alınmıştır. Sonuç olarak, bu metodun diğer metodlarla karşı laştırılması yapılarak elde edilen veriler yorumlanmış ve gerçek değer lere en uygun sonuçları veren bu metodun Manavgat yöresi için de değer lendirmesi yapılmıştır. Yapılan bu değerlendirmeler sonucunda bu yörede etkin dalga istika metlerinde taban, askı ve toplam katı madde debilerinin değişimleri el de edilmiş, bulunan sonuçların daha önceki araştırma sonuçları ile uy gunluğu tartışılmıştır.

SUMMARY One of the Important problems of marine structures design is mobility of the sea bed. Because the sandy coastal zones are higly mobile and their features change continuously with changing sea conditions due to waves, tidal and current effects and it can cause to failure of marine structures. This phenomena becomes very important to investigate and work on it for Turkey, because she has a very long coastal line, and many marine structures has been constructed on it, and also it must be protected againt the erosion problem. During the last decade, many resarchers have constrated on coastal sediment transport investigations due to importance of the subject which is getting developed. This research is concerned mainly with phenomena related to movable beds consisting of non-cohesive sediment material in both currents and waves. And it is on attempt to summarize the most relevant theories and measurements in literature available. One of the new idea is proposed with respect to sediment transport in coastal waters where the effect of waves and currents are dominant is Van-Rijn method (1989, 1993). The current and wave related bed load and suspended load are described with based on Van-Rijn method and a PC-programme were used to compute the transport rates (in Fortran). And also Manavgat was selected as a pilot zone in order to use this method for coastal sediment transport calculation. The results have compared with the other methods. The previous measured and computed transport rates show reasonably good agremeent with Van Rijn method.