İstanbul metropoliten alanındaki planlama eylemlerinin Kadıköy merkez alanına etkileri

Abstract

ÖZET İstanbul'un ilk yerleşimlerinden günümüze kadar süre gelen mekansal değişimleri, farklı iki uygarlığın başkenti olarak geçirdiği toplumsal değişimler ve son yüzyılda ülkemizde oluşan değişimlerin İstanbul'daki etkileri. Sanayi devrimi ile tüm dünya kentlerinde oluşan değişimler, ekonomik kaynakların yetersizliği ile biraz farklı ve geç olarak İstanbul'da da yaşanmış ve İstanbul'un Metropolitenleşme süreci başlamıştır. Bazı dönemlerde merkezi ya da yerel yönetimin kontrolünde hızlı imar hareketleri gerçekleşmiştir. Bu imar hareketleri kentin her bölümünü etkilemekle beraber ençok sayfiye yerleşimlerinde kendini göstermiştir. İstanbul Metropolitan Alanında Doğu yakasında bulunan Kadıköy yerleşmeside ençok etkilenen yerleşmelerdendir. Sayfiye yerleşmesinde ticari merkez durumuna dönüşen Kadıköy'de 19. yy. dan itibaren başlayan değişim ve gelişmeler sosyal, ekonomik, mekansal açıdan oluşmuştur. Birinci bölümde, Tarihi Kadıköy Alanının İstanbul'un ilk yerleşme yeri olmasından sonra alanda coğrafi yapısından dolayı ancak Tanzimat döneminden sonra tekrar eski itibarını kazanmıştır. İkinci bölümde, tarihi merkeze yerleşen ve burada yaşayan halkın sosyal, kültürel özelliklerine göre kademelenmesiyle alanda dağılımları farklılaşmıştır. Üçüncü bölümde. Vapur seferleri-Demiryollarının çalışmaya başlamasıyla, o zamana kadar İstanbul'un sadece gıda ihtiyacını karşılayan Kadıköy Alanının padişahlar sadrazamlar tarafından sayfiye yeri olarak seçilmesiyle günümüze kadar olan zamanda çalışma alanlarında, eğlence gezinti yerlerinde, konut seçimi ve dağılımında farklılıklar oluşmuştur. Dördüncü bölümde İstanbul'da 1800 lü yıllarda başlayan planlama çalışmaları sonunda başta İstanbul'un tarihi yapısı olmak üzere tüm alt merkezlerde planlamaçalışmalarının başlamasına neden olmuştur. Kadıköy Alanında'da kimi zaman bu çalışmalar İstanbul ile beraber kimi zamanda ayrı olarak gerçekleşmiştir. Sonuç bölümde, Tüm incelemeler sonunda tarih içerisinde belli bir geçmişi olan yerleşmelerin özellikleri koruyabilmeleri için lanlama çalışmalarında Metropoliten ölçekten, alt merkez ölçeğine kadar birebir çözümler getirilmelidir

SUMMARY With the Industrial Revolutions, all cities on ever the World started to have change into metropolitan unities. It became a little late and different in Istanbul, because the economical resources were not enough to have changes on time. In some periods under the management of central authority or under the control of local municipal authorities some constaictive happenings are realized. Some parts of Istanbul city have been effected, mostly it is seen on the district of country style housings. Kadıköy is a part of Istanbul city located on the eastern part of Istanbul metropolitan area. That part is mostly effected from the constructive developements with new settlements. The appearance of Kadıköy is turned into commercial area from the settlements of country style. The subject changes are started in 19th century at Kadıköy. Those cahges have been as social, economical and locational(housing) changes. At part one, the historical Kadıköy field was the first settled location of Istanbul. Later Kadıköy has been lost its existing importantcy, but at the period of Tanzimat and later(it is the political reforms of Abdulmejid in 1839 and the period of following in Ottoman history) it gained the same important situation again and became a preferable lobatioato ive in. In part two, the people who are settled on the historical center have been classified themselves according to their social life, cultural specifications ect. and they became to establish groups on some districts of the city. In part three, the steamboats and railway trains started to work. While Kadıköy area is just obtaining the needed food materials of the city, at this period the Sultans and primeministers and ministers preferred Kadıköy to live there in acountry style settlement. The location is preferred by those Elite people as a place to live in summertimes. During this period the business areas, amusement places ect. had their different settlement styles on hoursing preferences. In part four, which begins from years of 1800s. the planing studies and applications of them are started in Istanbul. Beginning from historical construction of Istanbul all environmental centers had the same changes on their local situations. They were the changes on their local situations. They were the changes on city planning and settlemental situations. Also the area of Kadıköy has been effected from the new happenings, as it has been on all parts of the city of Istanbul. In the final part, as the results of all made investigations inside of historical period, some districts of the city who have some certain past settlements and to be preserved as they are. To keep them the city planning works should be made not just in the scale of Metropolitan city, but more specific to the undersections. according to under central acales of 1/1 for to have solutions.