Gerilme yığılma faktöründen çentik faktörüne geçiş önerilerinin mukayeseli olarak irdelenmesi

Abstract

ÖZET Makina mühendisliğinde karşılaşılan, problemlerin en önemlilerinden biri dinamik zorlamaların oluşturduğu yomlmalanlnıalandır3ukmlmalankokylaştaan nedenlerin başında şekil, yüzey durumu ve zorlanma şekli gibi dış etkenler gelmektedir, özellikle parça üzerindeki çentik adı verilen geometrik düzgünsüzlükler bu etkenlerin başında gelmektedir. Günümüzde, malzeme mukavemeti ve ömrünü etkileyen faktörler üzerine yapılan çalışmalar devam etmektedir.Devam eden bu çalışmalardan biride teorik gerilme yığılması faktöründen çentik faktörüne geçiş konusudur.Bazı araştırmacılar çentik faktörüne geçiş yaklaşımları önennişlerdk. önerilen bu yaklaşımların sonuçları arasında farklılıklar olduğu gibi gerçek çentik faktörü değeri ile bu sonuçlar arasında da farklılıklar bulunmaktadır. Bu çalışmanın birinci bölümde, teorik gerilme yığılma faktörü K$ ve K{ 'den çentik faktörü Kç ' ye geçiş yaklaşımları incelendi. İkinci bölümde, çeşitli malzeme ve çentik tipleri için deneysel Kç değerleriyle önerilen çentik faktörü yaklaşımlarının karşılaştırılması yapılmıştır.Bu karşılaştırmada gerek literatürde mevcut deneysel sonuçların derlenerek kullanılması gerekse bunlara ilave olarak tarafımızdan yapılan deneysel çalışmaların sonuçlarından yararlanma yoluna gidilmiştir. Deneylerde üç değişik malzemeden yapılmış deney çubukları iki çentik tipi ve iki zorlanma türü için statik koşullarda test edildi. Sonuçta, önerilen çentik faktörü yaklaşımlarının her tür malzeme, çentik tipi ve zorlanma şekli için gerçek Kç değerine, kabul edilebilir sınırlar içinde bir yakınlık göstermediği görüldü.Bunurua birlikte çoğu durumda Petersen yaklaşımının iyi sonuçlar verdiği belirlendi. Ayrıca statik yüklemede, sünek malzemelerde çentikli numunenin dayanımının çentiksiz numunenin dayanımından daha fazla olduğu yapılan deneyler sonucunda belirlendi.

SUMMARY One of the most important problems which is laced in mechanical engineering is fatigue fracture that the dynamic forces make. Hie main reasons which make easy these fractures are ex - actives as shape, the situation of surface and forcing type. Specially, geometrical discontinuities which are called as notch, is the most important reason of these actives. Nowadays, studies on factors which affect material resistance and life are going on. One of this continuing studies is transition from teorique stress consentration factor to notch factor. Some researchers suggested approachments of nocth factor.There are diffrences between results of suggesting approachments. And also, there are diffrences between these results and real notch factor. In the first section of this study, the teorique stress consentration factor ( K{ ) and transition approachments from teorique stress consentration factor to notch factor, are examined. In the second section, for various material and notch types, experimental Kç values and the results of notch factor approaehment are compared. In this comparison, present experimental results are used. In addition, the results of experiments which were made are examined. în these experiments, specimens made from three different material were tested for two notch types and two forcing types. As a result, ît was seen that only one notch factor approachent hadn' t given good results for every material, notch type and forcing type.But, It was determined that Petersen approaehment had given very close results to real notch factor for many material, notch type and forcing type. In addition, ît was determined that resistance of notch specimen was bigger than resistance of un - notch specimen in the ductile material at the static loading