Büro binalarında çekirdek çözümü

Abstract

ÖZET Endüstri devriminden sonra, işin ev dışına taşınmasıyla birlikte, iş yeri kavramı ortaya çıkmıştır. 1950- 19601ı yıllardan itibaren hızlı bir gelişme gösteren büro binaları, günümüzde çağı simgeleyen gökdelenlerle yeni bir anlam kazanmıştır. Fakat çözülmesi gereken pek çok problemi de getirmiştir. Büro binasını, genel olarak çalışma alanları ve çekirdek şeklinde iki kışıma ayırırsak, çekirdeğin daha çok yapısal unsuru bir arada bulundurduğu açıktır. Çekirdeğin tanımını; konstrüksiyon ve bakım kolaylığı sebebiyle bir araya getirilen merdiven, asansör, sıhhi tesisat ve teknik elemanlar olarak verebiliriz. Bazı binalarda çekirdek taşıyıcı sistem olarak da karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenle çekirdeğin gerek estetik, gerekse teknik bakımlardan çok iyi etüd edilmesi, bina bütününün mimari çözümü için ip uçları verecektir. Bu tezde, çekirdek çözümünün, bina bütünü içersindeki önernirnin anlaşılması düşüncesi ile büro binalarının planlanması ve programlanması ile yola çıkılarak konu açıklanmaya çalışılmıştır. Büro binalarında çekirdeğin yerinin belirlenmesi, planlamanın getirdiği bir takım teknik unsurlar ve arazi ile ilgili manzara, yönlendirme, eğim gibi çevresel koşullar dışında bir takım başka etkenlerle doğrudan ilgilidir. Büro binaları için geçerli bir unsur olan esneklik ve çevrilebilen bürolar, rant, modüler sistemin getirdiği planlama kolaylığı, imar yönetmelikleri, imar durumunun ayrık ve ya bitişik düzen olması ve yangın şartnameleri gibi konular, büro binalarında çekirdek konumlandırılmasını doğrudan etkileyen ve bilinen çevresel koşulların dışında bir takım yapım zorunlulukları getiren faktörlerdir. Bu faktörler incelenerek, bir mimari projenin oluşturulmasındaki yöntem izlenerek, önce veriler ortaya konulmuştur. Bundan sonraki aşama, ortaya somut bir şeyler çıkarabilmek için alan standartlarını belirlernektir. Tezde de bu yöntem uygulanarak bundan sonra, çekirdek elemanlarının etüdlerine geçilmiş ve araştırmalar sonucu elde edilmiş olan standart ölçüler, tablolar ve şekiller sayesinde açıklanmıştır. Çekirdek içinde yer alan elemanlar üç kısımda incelenrniştir.Bunlar : 1 -Sirkülasyon Elemanları : - Merdivenler - Asansörler - Yürüyen Merdivenler - Hol ve vestibüller - Koridorlar 2-Sıhhi Kısımlar : - Tuvaletler - Kat Ofisi ve Kat Temizlik Odaları 3-Teknik Kısımlar : - Işıktık, Hava ve Ateş Bacaları - Tesisat Kanalları -ıı-şeklinde gruplandınlarak, bunların olması gerektiği özellikleri ve ölçüleri tek tek incelenmiştir. Büro binaları genellikle üç sınıfta toplanabilir. Bunlardan biri en çok denenmiş ve en eski örnek olan Hücresel ya da Geleneksel diye isimlendirdiğimiz (İngilizce Traditional ya da Cellular Office, Almanca Zellenbürohaus) tek odalardan oluşan büro binasıdır. İkincisi Açık Planlanmış (İngilizce Open Office, Almanca Grossraumbüros) büro binalarıdır. Bunlar bütün çalışanların ve yöneticilerin aynı mekan içinde yer aldığı ve iç mekan düzenin geometrik bir dizilişe sahip olduğu bürolardır. Bunlar geleneksel büro binalarının geliştirilmesi ile ortaya çıkmışlardır. Üçüncü tip büro binası ise Serbest Planlanmış büro binalarıdır ki(İngilizce Landscaped Office, Almanca Bürolandschaft) bunlar görünüş itibarıyla Açık planlanmış bürolara benzemekle birlikte, bu tarz bürolardan ayrı bir sisteme sahiptirler. Bu iki tip büro sistemi farklı ülkelerde ortaya çıkmıştır. Serbest büro, Quickbom isimli bir teknik ekip tarafından çalışılarak oluşturulmuş bir büro iç mekan düzenidir. Böyle farklı tiplerdeki büro binalarının çekirdeklerindeki özellik farklılıkları da üçüncü bölümde tipolojik sınıflandırma ile açıklanmıştır. Tipolojik sınıflandırma büro plan tipolojisine göre şekillenen ve çekirdek sayısına göre belirlenen örneklendirme ile oluşmuştur. Büro çekirdeklerinin tek çekirdekli, bir ana çekirdek ve tali çekirdeklerden oluşan sistem, çok çekirdekli ve kombine sistemli olmasına göre yapılan sınıflandırma ile tez sonuçlandırılmıştır. -III-

ABSTRACT After the Industrial Revolution, as the work moved outside the boundaries of home, the consept of the Office Buildings was bom. Office Buildings improved fast during 50's and 60's and today they created a new perception by the skyscrapers as the symbol of the new age. But these new buildings generated new problems to be tackled. Office Buildings can generally be examined in two main sections; working space and the core, which has the most constructive element. The definition of the core can be made as vital elements such as the staircases, lifts, plumbing and the technical parts that are planned together to achieve the best design for the constructive and maintenance purposes. In some of the Office Buildings the core acts as the bearer. Therefore, a careful study of the core in terms of its aesthetics and tecnical elements would provide the means for the solvation of the many problems faced within the whole of the building. This thesis tries to explain the significance of primerily solving the problems within the core, in planning and programming Office Buildings. In Office Building planning the exact location of the core is directly related to some tecnical and aerial elements as well as the environmental factors such as the view, orientation, declination. For the Office Building planning the vital elements of flexibility and reversibility and factors such as rant, modular grids, rules and regulations for the construction, the building permot being whether for detached or semi-detached, fire regulations as well as the environmental factors effect the decision on the exact location of the core within the office. Following the method of architectural design, initially these factors are examined and data are obtained. Secondly, in order to obtain some solid values, area standarts are determined. Hence also in this thesis, core elements are examined and the standart values obtained are shown in sketches and tableau. The elements within the core are examined in three parts. These can be grouped as; 1- Circulation Elements : - Staircases -Lifts -Escalators -Halls andVestibule - Corridors, Galeries 2- Plumbing Elements :- Lavatories - Floor Management Rooms and Cleaning Rooms 3- Technical Elements : - Opening, Eire and Smoke Chimneys -Installation and their essential percularities and measuraments are studied one by one. Office Buildings can generally be studied under three headings. One of these is -rv-the workers and managers occupy the some space and some geometrical arrangements are made to arrange the sharing of this open space. In a way this is the developed style of the Traditional Office Buildings. Thirdly, the freely designed offices, called Landscaped Office Buildings. Eventhough theese resemble the Open Office Buildings, they have a completely different system of design. The last two styles ( Le. Open and Landscaped Offices ) were designed in two different countries. Landscaped Offices were first designed by a technical group called Quickbom. The pecularities and diffirences of the core in these three types of offices are explained in the third chapter of the thesis under typologic classification. The thesis is completed by a classification of Office Building Cores as single core, a main core and a secondary core, twin cores, multiple cores and combined cores system.