Gıda endüstrisinde enerji geri kazanım sistemlerinin incelenmesi ve uygulanması

Abstract

ÖZET 1973 yılında yaşanan petrol şoku ve günümüzde enerji fiyatlarındaki artışlar enerjisinin verimli kullanılmasını zorunlu kılmıştır. Bu çalışmada enerjiye olan talebin gittikçe arttığı ülkemizde enerjinin öneminden bahsedilmiş ve atık enerjilerin geri kazanılarak verimli bir şekilde proseslerde kullanılması amaçlanmıştır. Gıda endüstrisi sekiz sektörde incelenmiştir. Her sektör içinde üretim proses şemaları verilerek, prosesler ayrıntılı bir şekilde anlatılmıştır. Üretim proseslerinde gereken enerji miktarları verilmiş ve atık enerjinin oluştuğu yerler tespit edilmiştir. Enerjinin verimli kullanılmasında kullanılan geri kazanım elemanları şekiller ile açıklanmıştır. Bu elemanların kullanılması ile her sektörde birim kg başına geri kazanılacak enerji miktarları verilmiştir. Gıda endüstrisinde her sektörde yapılmış yerli ve yabancı uygulamalarından örnekler verilmiş ve bu uygulamaların ilk yatırım maliyeti ile geri Ödeme miktarları verilmiştir. Türkiye'de yapılabilecek enerji geri kazanım çalışmalarıyla, her sektör için yılda geri kazanılabilecek enerji miktarları hesaplanmıştır. Çiklet ve şekerleme tesisinde yapılan bir uygulama ile geri kazanılabilecek enerji miktarları hesaplanmıştır. Kazanılan bu enerjinin tekrar kullanılabileceği yerler tespit edilmiştir. Yapılmış uygulamalarda ilk tesis maliyetlerinin, 1-3 yıl içinde geri kazanıldığı gözlenmiştir.

SUMMARY The oil crisis encountered in 1973 and the increasing energy prices have made the efficient utilization of energy very important. The increasing energy demand and its importance in our country has been emphasized, the waste energy which can be recovered during the processes has been investigated. The food industry has been analysized in eight sectors. The production processes in each sectors has been studied in detail and their corresponding process diagrams have been given. The energy balances related to the processes have been developed and the points at which waste energy becomes available have been determined. The components used in the waste heat recovery systems have been investigated and their utilization explained through detailed diagrams. The energy saved for unit production using these components has been given for each sector. Different application examples from domestic and foreign production plants have been introduced for each sector studied, investment costs and payback periods have been calculated for each case. The annual recoverable waste energy using the above techniques in the food industry in Turkey has also been calculated for each sector. A case study has been selected from the production of gums and candies. The recoverable waste energy has been determined. The possible utilization methods and places have been investigated. It has been deduced from the studied applications that the payback periods lie between one to three years for the waste energy recovery investments in the food industry.