Ticaret merkezlerinin tarihsel evrimi ve İstanbul eski kent çarşılarından Beyoğlu aksının incelenmesi

Abstract

ÖZET Çalışma beş bölüm olarak ele alınmaktadır. IGiriş Bölümünde, konuyu seçmenin nedenleri açıklandıktan sonra; IIBölümde, kentin doğuşu, gelişimi ve ticaretin katılımı ile kent mimarisinin biçimlenişinin görülmesi amaçlanmış, Antik mezopotamya kentinden gününmüz İstanbul'unu oluşumunda büyük katkısı olan Bizans kentine kadar olan dönem, genel kent oluşum ilkelerini tanımlayan şematik mqkent planlan aracılığı ile açıklanmaya çalışılmıştır. IIIBölümde, Osmanlı Devletinin kuruluşu, gelişmesi, sahip olduğu siyasi ve sosyal yapı ve tüm bu özellikler çerçevesinde oluşan ticari kimliği ve oluşturduğu kent mimarisinin görülmesi amaçlanmış, önemli Osmanlı kent çarşıları aracılığıyla, ticaretin Osmanlı kentinde nasıl biçimlendiği açıklanmaya çalışılmıştır. IV.Bölümde, İstanbul; kent kimliğini, gelişim ve değişimini, ticari ve sosyal yapısı ile bu etkiler altında oluşan ticaret merkezlerinin görülmesi amaçlanmış, Eminönü ve Galata semtleri çarşı dokularının, İstanbul kentindeki yer alış nedenleri açıklanmaya çalışılmıştır. V.Bölümde Eski kent çarşı dokularının gelişim ve değişimini, zaman içinde oluşan farklı yaşam biçimlerinin getirdiği farklı kullanımları ve beraberindeki bozulmaları; bu nedenle uygulanması gerekli koruma ilkelerinin görülmesi amaçlanmış, İSTANBUL-BEYO?LU örneği aracılığı ile uygulanan ve uygulanacak koruma ilkeleri ve yeni tasarım önerileri tartışılmaya çalışılmıştır. i

SUMMARY THE HISTORICAL EVOLUTION OF SHOPPING AREAS AND BEYO?LU-ÎSTANBUL EXAMPLE AS AN OLD CITY SHOPPING AREA Although shopping districts have change their form and character and their influence on the evolution of spatial organization of the city, it's a fact that retail shopping has always been a part of pedestrian use. And it's continuation depends on the free circulation of the pedestrian and socio-cultural activities on the street. As a peculiarity of the city in the pre-industrial era, shopping districts were the prior elements with civil and religious buildings that have shaped the centers which were also the prestige of the city. The industrial revolution and the increase of population in the 19th century, have changed economic relationships, social structure and the physical order of the city. Through the industrialization, the cities have established and so the shopping districts have changed. Because the shopping streets either lost their character in the old city or changed into contemporary shopping centers in the suburbs without liveliness, a lot of studies have been done recently to regain the activity in the old city or in the suburbs by pedestrization like the example of `AGORA` in ancient Greece. The process in our country with the increase of population and industrialization, caused a rapid change in metropolitan regions without a planning policy and organization respecting the context of the region. The first chapter of the thesis is a historical approach starting with the early stages of the cities and commercial characteristics, from ancient Mesopotamia to the Byzantion İstanbul with analytic schemes of city shapes. The second chapter analyzes the settlement and development stages of Turkish cities through the Ottoman period as a commercial character and it's relation to the physical structure, the reflection of peculiar changes of the socio-cultural structure on spatial organization. In this frame, the third chapter aims to investigate the characteristics of vi iIstanbul thorough the aspects of the previous chapter. Also It's tried to be described why EMİNÖNÜ and GALATA have taken an important place in the history of the city as shopping district. The fourth chapter analyzes the historical shopping districts, their spatial changes coming with the different types of life styles and usage. The destroy and corruption in these shopping districts is the main problem which is tried to be discussed in this study. Beyoğlu as a case study area, has been choosen because- of it's 19th century character and shopping tradition. Through this example, an extent touristic conservation plan and a set of criterias which thought that can guide for new design processes, are tried to be given at the end. vu J