Klasik dönem Osmanlı Camilerinde kalem işleri (Şehzade Camii, Rüstempaşa Camii, Selimiye Cami, Atik Valide Cami) ve geçirdiği onarımlar

Abstract

Osmanlı Mimarisini en önemli yapılan olan Sinan Dönemi camileri aradan geçen zamana dayanamayarak birçok özelliklerini yitirmeye başlamışlardır. Bu özelliklerin en önemlilerinden i kalemisleridir. Her afette, yıkılmada oluşan bozulmalara restorasyonlar ve onarımlar asında özellikle iç mekanlarında oluşan bozulmalar eklenince Sanat Tarihi ve Mimarlık Tarihi açısından devrin iç mekan etkisini tanımlamada ve yorumlamada önemli ipuçları olan Lemislerinden günümüze pek azı ulaşabilmiş diğerleri gibi dönüşü olmayan kayıplar bölümüne eklenmiştir. Tez kapsamında son 15 yılda yapılan kalemisi restorasyonları karşılaştırılmalı olarak incelenmiş kararlar, uygulama teknikleri ve sonuçları gözden geçirilmiştir. Birinci Bölümde kalemislerinin Osmanlılara kadar olan gelişimi incelenmiş Klasik Dönem ^si Osmanlı Camilerindeki kalem işleri, teknikler, motifler ve kompozisyonlar karşılaştırılmıştır. Günümüze kalan örnekler belirlenmiştir. İkinci bölümde tezin araştırma alanına giren Edirne Selimiye Camii, Eminönü Rüstempaşa mü, Şehzade Mehmet Camii ve Üsküdar Atik Valide Camii Kalemisleri incelenmiştir. Bu camilerdeki Kalemisleri mimari ögelerdeki yeriyle ele alınmış, çıkan bulgular devirler ve tekniklerle motif ve kompozisyon özellikleri saptanarak katalog olarak sunulmuştur. Katalogda alan yapıların yerinden alınan belge niteliğindeki detay fotoğrafları ile çizimler kullanılmıştır. üçüncü bölümde ise yapıların birbiriyle olan ilişkilerini anlayabilmek için kendi içlerinde bir değerlendirme yapılmış benzer yanlan, ayrılan yerleri ile devir özellikleri incelenmiştir. Dördüncü bölümü oluşturan değerlendirme bölümünde katalogu yapılan camiler kendi şehirlerindeki diğer yapı örnekleri ve diğer sanat dallan ile karşılaştırılarak özellikle Klasik temdeki sanat ilişkilerinin ve sanatçıların etkileri araştırılmıştır. Burada özellikle Klasik neme damgasını vuran Şahkulu ve Kara Memi gibi Sarayın nakkaşbaşılarının sanat eserindeki etkileri incelenmiştir. Sonuçta bu yapılardaki kalemislerinin mimari öğelerle beraber dağılım şekilleri ve farklılıkları belirlenmiştir.

The most important buildings of Otoman Architecture are the mosques of Architect Sinan eriod. But today they have lost their characteristics all this long times. One of the most nportant of this mosque are chisel works(Wall painting).lh every catastrope and collapsing of uilding that they have got a very important damage and also because of restoration added poils inside and lost their characteristics.Today it's very difficult to define and comment the ffect of volume of the mosques. The thesis contains some mosques that they had got chisel work restorations and their last fteen years. Also thesis have investigated comparative decisions and practical works chniques and looked over the results of restorations. In the first chapter examines the development of chisel works till Ottoman Empire and after tat establih period of Ottoman Empire. And investigated the chisel works, techniques, motifs, impositions and the rest of these patterns in this periods. The chapter two have examined some important patterns of the chisel works in the osques.These patterns finds in Selimiye Mosque in Edime, Shehzade Mosque in Istanbul, üstempasa Mosque in Istanbul, Atik Valide Mosque in Istanbul. First we investigated and Elected in cataloge the patterns where they found, what kind of findig, periods, techniques id composition characteristics. We used detail photograps and drawings in cataloge. The third chapter we examined the place of the patterns also we tied to find resemble and fferences and periodical characteristics. Fourt part is an appraise between the mosques that we got in cataloge and other buildings and t works and connections. Also examined the master artist of paintigs. Specially we vestigated the effect of Şahkulu and Kara Memi that they had lived very important artists of assical Period of Ottoman Empire. In the last we tried to show the place and distribution in the architectural elements and fferences of the chisel works in the mosques.