1939-50 yılları arasında Türk Mimarlığı ve İstanbul`daki kamu yapıları üzerine bir araştırma

Abstract

ÖZET Birinci bölümde, çalışmaya konu olan onbir yıllık dönemin, ekonomik, toplumsal ve kültürel yönelimleri, bu dönem öncesi (1926-39 yıllan arası) ve bu dönemde Türkiye'de çalışmış yabancı mimarların eğitim ve uygulamadaki etkinlikleri, bu etkinliklere karşı gelişen Türk mimarlaının tepkileri, yabancı mimarların uygulama ve eğitim alanındaki etkinliklerinin Türk mimarlarının uygulamalarına ve bu dönemin oluşmasına etkileri ve bu dönem öncesi (1926-39 yıllan arası) yapı endüstrisi ve inşaat sektörü incelenmiştir. İkinci bölümde, 1939-50 yıllan arasında Türkiye'de mimarlık ortamı, yapı endüstrisi ve inşaat sektörü incelenmiştir. Üçüncü bölümde, İstanbul'da bu döneme ait tespit edilen oniki yapının katalog çalışması yapılmış yapıların plan ve cephe özellikleri tespit edilip fotoğraflarla desteklenmiştir. Kataloga alınan yapıların Kamu yapısı olması nedeniyle rölöve çalışmasına, Tank Zafer Tunaya Kültür Merkezi hariç, güvenlik nedeniyle izin verilmemiştir. Büyük yapıların planlan için 1/1000, diğerlerinde ise 1/200 ölçek kullanılmıştır. Dördüncü bölümde ise yapılan katalog çalışmasının genel değerlendirilmesi yapılmıştır. Beşinci bölümde, on yılın sonunda ülke ekonomisine uygun bir yerli yapı ekonomisi kurulamamış, betonarme yapı doğal malzeme ile giydirilmiştir. Yapı gereksiniminin, İkinci Dünya Savaşı'nın da etkisi ile çağdaş malzeme, işçilik ve teknoloji ile üretilemediği, 1939-50 yıllan arasında Türk mimarlığının farklı üslupların bir arada görüldüğü dış etmenlerden etkilenen ve geçiş dönemi mimarlığı olduğu, yukarıda yapılan eleştirilere rağmen, bugün hala yıkılmadan ayakta kalabilmiş örneklerinin de gösterdiği gibi, Türk mimarlığının gelişme çizgisi içinde önemli bir yeri olduğu sonucuna varılmıştır. VI

SUMMARY In the first section, economical, social and cultural orientations of the eleven-year period which is the subject of this thesis, before this period (between 1926 and 1939) and during this period the activities of foreign architects, that have worked in Turkey, on education and applications have been searched. Also the reactions of Turkish architects against these activities, the effectsof these activities on Turkish architects applications and the formation of this period and before this period (between 1926 and 1939) building industry and construction sector have been searched. In the second section, the architecture building industry and construction sector in Turkey between 1939 and 1950 have been searched. In the third section, a cataloque for the twelve buildings which are dated to this period have been made containing plan layout and facade properties with photos. Among these buildings, only Tank Zafer Tunaya Cultural Center's measured durawings could have been done. Because all these buildings are public buildings permissions could not have taken to work in due to security reasons. For the big buildings scale of 1/1000 and for the others scale of 1/200 have been used. In the fourth sections, general evaluation of the cataloques has been made. In the fifth section, at the and of ten years a national building economy could not be formed. As a conclusion by the effect of Second World War the need for building could not be afforded by contemporary material, labour force and technology. Between 1939 and 1950 Turkish architecture was effected by external effects end this was a transition period. As the buildings of this period are still standing, this period is important for the improvement trend of Turkish architecture. VII