Bilgisayar destekli malzeme yönetimi sistemi ve uygulamaları

Abstract

ÖZET Malzeme yönetimi, günümüzde özellikle seri üretim yöntemini benimseyen işletmelerde kullanılan önemli bir uygulamadır. Endüstriyel bir işletmede, işletme içi malzeme atasını inceleyen bu çalışma, malzemenin gelişini, montajını, çıkışım ve aynı zamanda pazarlamasını da inceleyerek işletme içindeki malzeme aktivitelerinin işletmeye yansıtacağı maliyeti düşürmeyi amaçlamaktadır. Malzeme yönetimi çalışması, diğer operasyonel alanlardan bağımsız olarak düşünülmemeli, bu iş alanlarıyla entegre bir yapıya sahip olmalıdır. Günümüzde özellikle Türkiye'de, malzeme yönetimi çalışması çok az işletme tarafından gerçek anlamıyla kullanılabilmektedir. Sadece, büyük firmaların sahip olduğu bazı seri üretim prensibinde çalışan şirketler bu çalışmaya özen göstermektedir. Belki de bundan dolayı, Türkiye'de üretim hala belli bir standarda oturtulamamıştır. Bunun sağlanması açısından işletmelerin çoğunda disiplinli üretimin ve düzgün bir malzeme yönetiminin kurulması gerekmektedir. Bu çalışmada, giriş bölümünde malzeme yönetimi sisteminin işletmeler için önemine ve bilgisayar teknolojisinin kullanımınm entegrasyon sürecini nasıl etkilediğine değinilmiştir, ikinci bölümde, işletmelerdeki malzeme akışı ve klasik anlamda malzeme yönetimi sisteminin fonksiyonları incelenmiştir. Üçüncü bölümde kurumsal kaynak planlaması kavramından, bilgisayar destekli malzeme yönetimi sistemine geçiş sürecine yer verilmiştir. Dördüncü bölümde, bilgisayar destekli malzeme yönetimi sisteminin fonksiyonlarından ayrıntılı olarak bahsedilmiştir. Beşinci bölümde ise, bir önceki bölümde incelenen bilgisayar destekli malzeme yönetimi sisteminin fonksiyonlarında kullanılan yazılımlar hakkında bilgi verilmiştir. Daha sonra, bu yazılımlardan kurumsal kaynak planlaması yazılım pazarındaki en büyük şirket olan SAP firmasının ürettiği SAP R/3 sistemi ayrıntıları ile incelenmiştir. Altına bölümde, dünyada ve Türkiye'de bilgisayar destekli malzeme yönetimi sistemini kullanan şirketlerden örnekler verilmiş ve bu sistemi kullanmanın şirkete kazandırdığı faydalar belirtilmiştir. Son bölümde Aksa şirketinde, SAP R/3 sisteminin malzeme yönetimi modülü uygulanmıştır. Bu uygulama sürecinde, şirketin malzeme yönetim sisteminin mevcut durumu incelenmiş ve iyileştirme çalışmaları yapılmıştır. Sonuç bölümünde ise, işletmelerin bilgisayar destekli malzeme yönetimi sistemini kullanması gerekliliğine ve bu yönde yapılması gereken çalışmalara değinilmiştir. Ayrıca işletmelerin böyle bir çalışmayla elde edecekleri faydalar belirtilmiştir. Anahtar Kelimeler: Malzeme Yönetimi Sistemi, Kurumsal Kaynak Planlaması, Envanter Yönetimi, Satınalma, Depo Yönetimi, Lojistik Planlama. XII

ABSTRACT Materials management is an important application especially used in those establishments, which have adopted the method of mass production. In this study, material flows in an industrial establishment, together with the arrivals, assembly, output and marketing of the materials were studied in order to reduce the cost involved in material activities. The study of materials management should not be thought independent from other operational fields. It should have an integrated structure with these fields. Today especially in Turkey, materials management can exactly be used by only a few establishments. Only a few big companies carrying out mass production principles are interested in materials management. Therefore, production in Turkey still could not be standardized in exact terms. To ensure these standards, however, proper materials management and disciplined production system should be adopted by most establishments. In the introduction to this study, the importance of materials management system on the establishments and the use of computer technology effecting the integration process were discussed. In the second chapter, material flows in the companies and the functions of materials management systems in the traditional approach were studied. In the third chapter, the transition process from the concept of enterprise resource planning to computer assisted materials management system was given. Further, information on the software packages which are used to perform the functions of computer assisted materials management system was discussed. In the fifth chapter, SAP R/3 system, one of these software packages having a big share in enterprise resource planning software market, was studied in detail. In the sixth chapter, examples companies which use computer assisted materials management system in Turkey and all over the world were given and the advantages of using this system for the company have been shown. In the last chapter, the materials management of SAP R/3 system was applied to Aksa Company. In the application process, the current state of the materials management system of the company was analyzed and improved. In the conclusion, the need for computer assisted material management system and the steps to implement this system successfully were discussed. Also, some advantages of such an application for the companies were shown. Key Words: Materials management System, Enterprise Resource Planning, Inventory Management, Purchasing, Warehouse Management, Logistic Planning. xm