Çamaltı tuzlasındaki ana çözeltinin kıymetlendirilmesi

Abstract

Çamaltı Tuzlasındaki ana çözeltinin kıymetlendirilmesi üzerine bu tezdeki çalışmalar, elementel brom, magnezyum ve potasyum tuzları İstihsalini kapsamaktadır. Çamaltı Tuzlasında her sene tu2 İstihsalinden geriye kalan ve tahminen 800 000 ter den yüksek bir hacimde bulunan bu ana çözeltiler, sodyum klorür ayrıldıktan sonra hiçbir muameleye tabi tutulmadan denize atılmaktadır Magnezyum ve brom Amerika Birleşik Devletleri'ndQ ve Avrupa'da deniz suvundan itibaren elde edilmektedir (3,7,l0jl2,135l7sl8)o Bu elementlerin İyon olarak deniz suyundaki ortalama miktarları 1,2 gr/it Mg ve 0,065 gr/lt Br~ dür. Halbuki tuzla ana çözeltilerinde bu değerler h0~ ?y 50 gr/lt Kg**, 1,5-2,0 gr/lt Br` ve l5~l6 ?r/lt K+ dur. 800 000 m ana çözeltide bu miktarlar 1 600 ton,Brgf ^ feOO ton MS ( 0H) 2 ve 22 88° ton KG1'e ekivalenttir. Amacımız tuz istihsalinin bir yan mahsulü olarak arta kalan bu ana çözeltilerden istifade cihetine gidilmesidir. Ana çözeltilerden bromun ayrılması için Kubierschky metodu kullanıldı. Bu metod, bromür iyonlarının klor tarafından oksidasyonuna dayanır»İlk önce, ana çözelti pK 3-3,5 oluncaya kadar % 10 HgSO^ ile asitlendirilerek bromür iyonları klor ile oksitlendi. Meydana gelen reaksiyon 2Br~ + Cl2» Br2 + 2C1` denklemi ile gösterilir, Çözeltide elementel hale geçen brom, buhar ile sürüklendi ve bir soğutucuda yoğunlaştırıldı. Ham brom bir ayırıcıda bromlu suyun altında toplandı. Magnezyum ayrılması için ana çözelti bir kireç sütü çözeltisi ile muamele edildi ve magnezyum iyonları aşağıdaki denklem gereğince magnezyum hidroksit halinde çökeltildl. Mg++ + Ca(0H)2i Mg(0H)2 + Ca++ Bide edilen magnezyum hidroksit çökeleği yıkandı, filtre edildi ve kurutuldu, Nihayet, potasyumu ayırmak İçin ana çözeltiler İzmir hava şartlarında fraksiyonlu bir kristalizasyona tabi tutuldu ve ayrılan tuzların bileşimleri kontrol edildi.

This thesis involves the production of bromine, salts of magnesium and potassium from the mother (end) liquors at Çamaltı Tuzlası» Up to this time the mother liquors which yearly amount approxima tely to 800 000 m^ have not been evaluated; they have been thrown away into the sea. It is well known that, bromine and magnesium are produced from sea water in the United States and in Europe (3,7,10,12,13,17,10), The avera ge contents of bromide and of magnesium ions in sea water are known to be 0,06? g/ltre and 1,2 g/litre respectively! but these values in Çamaltı mother liquors are 1,5-2,0 g/litre Br**, *f0-50 g/litre Mg++ and l5~l6 g/litre K. According to the above figures 800 000 m^ of mother liquor is equivalent to 1 600 ton Br2, 96 000 ton Mg(0H)2 and 22 880 ton KC18 Our purpose in this work is to make use of these liquors which up to the present were wasted. In the separation of bromine from mother liquors the Kubierschkv method has been used? this method is based on the oxidation of bromide Ions by chlorine. First, the pH of the mother liquors has been lowered to 3-3,5 by gradually adding 10 per cent HgSOi,. to them» Then, the bromide ions in them were oxidized by chlorine as shown in the following reactions 2Br`* + Clg..> Br2 + 2Cl` The bromine vapors which formed in these liquors was removed by means of steam and condensed. The crude bromine was collected in a separator under the bromine water. To separate magnesium, the mother liquors were treated with slaked lime» In this way the magnesium ions were precipitated as magnesium hydro xide aş shown in the following equatioao- Mg+++ Ca(0H)2 - -» Mg(0H)2 + Ca++ The precipitated magnesium hydroxide was washed, filtered and dried. Finally, to separate potassium, the mother liquors have been sub jected to fractional crystallization under the normal conditions at İzmir and the compositions of the separated salts have been determined.