Buğday ekiminin mekanik esasları üzerinde bir araştırma

Abstract

7- ÖZET Bu araştırmanın amacı kontrollü laboratuvar koşullarında volüm ağırlığı, toprak nemi ve sıcaklık ile toprak granül iriliğinin buğdayın çimlenmesine, filiz çıkışına, kök ve sürgün gelişimine etkisini incelemek v/e bu yolla buğdayın ekimine ilişkin mekar esasları saptamaktır. Bu amaçla laboratuvarda üç volüm ağırlığı, iki toprak nemi, iki sıcaklık ve iki toprak granül iriliği kademesinde denemeler yapılmış ve elde edilen sonuçlar değerlendirmeye alınmıştır. Denemeler tarla kapasitesi % 16,67 ve solma noktası % 10,52 olan kumlu-tınlı bünyeli toprakta ekmeklik çeşit Cumhuriyet 75 kışlık buğdayla yapılmıştır. Buğday tohumunun ekimindeki mekanik esasları belirleme amacına yönelik olarak yürütülen laboratuvar denemelerinde kullanılan deneme düzeni, sıcaklığın kontrolunda kullanılan çimlendirme havuzu, tohumların ekildiği flexiglass kapları ve soğutma düzeninden ibarettir. Çimlendirme havuzundaki su sıcaklığı bir termostat yardımıyla - 0,5 C hassasiyetle kontrol edilebilmiştir. Toprağın istenilen granül iriliklerine ayrılmasında toprak eleme düzeninden faydalanılmıştır. Denemelerde 14-20 C toprak sıcaklığında 0-2,5, 2.5-5.0 mm. granül iriliğinde % 13-16 toprak neminde, 1.0-1.15- 1.30 gem volüm ağırlığı değerlerinde çalışılmıştır. Araştırma sonuçları kısaca aşağıdaki şekilde özetlenebilir 1. Buğday tohumunun çimlenmesine toprak sıcaklığı belirgin şekilde etkilidir. 2Q°C toprak sıcaklığında I^C.'a göre ve çimlenme 2,5 gün daha erken başlamaktadır. 2. Kapillarite ile alt katmanlardan taban suyu hareketi olmadığı taktirde toprağı sıkıştırılması tohumun su alımına dolayısıyla çimlenmesine olumlu bir etkide bulunmama tadır. 3. 20 G toprak sıcaklığında 14DC'ye göre daha erken ve hızlı bir filiz çıkışı gerçekleşmektedir. k. Nem, sıcaklık ve volüm ağırlığı değerleri sabit tutularak yapılan analizde özellikle Bern. ekim derinliğinde filiz çıkış dereceleri 0-2,5 mm. granülüsyon kademe sinde daha yüksek düzeyde seyretmektedir. 5. Ekim derinliği ortalama çıkış süresine (o.ç.s.) istatistiksel olarak belirgin bir etkiye sahiptir. Diğer deyişle ekim derinliği arttıkça o.ç.s. artmaktadır. 6. 20 C toprak sıcaklığı değerinde 14C'e toprak sıcaklığına göre o.ç.s. değerinde belirgin bir azalma söz konusudur. Bu da ekimdeki rizikoyu azaltmada toprak sıcaklığından yararlanılabileceğini göstermektedir.Özellikle 14 C toprak sıcaklığında toprak granül iriliğinin azalması filiz çıkışının daha kısa sürede oluşmasını sağlamaktadır. 8. Ortalama günlük sürgün uzama değerine sıcaklık ve toprak granül iriliği 961 önem düzeyinde istatiksel alarak etki yapmaktadır. 9. Toprak nemi ve volüm ağırlığını (ekim derinliği düzeyi altındaki farklı volüm ağırlıklarının) ortalama günlük sürgün uzamasına (mmgün ) etkisi belirgin değildir. 10. Ekim derinliği düzeyi üstündeki toprak katmanının sıkıştırılması sürgün uzamasına dolayısıyla filiz çıkışına belirgin şekilde olumsuz etki yapmaktadır. 11. Günlük ortalama kök uzama miktarına (mmgün ) sıcaklığın % 1 önem derecesinde belirgin bir etkisi vardır. 12. Granül iriliği ve toprak neminin kök uzamasına etkisi önemli bulunmamıştır. 13. Volüm ağırlığının kök uzamasına etkisi 965 önem derecesine çok yakındır 14 Toprağın ortalama penetrasyon direnci, toprak nemindeki artışla doğru, granül iriliğindeki artışla ters orantılı olarak değişmektedir.