Ottoman-Polish realtions in the sixteenth century

Abstract

ÖZET Onaltıncı Yüzyılda Osmanlı-Leh İlişkileri. Wawrzyniak, Krzysztof. Yüksek Lisans, Tarih Bölümü. Tez Yöneticisi: Yrd. Doç. Oktay Özel. Osmanlı İmparatorluğu, Ortaçağın son dönemlerinden onsekizinci yüzyıla kadar, Lehistan ile komşuydu. Bu uzun dönem boyunca, iki devlet arasında, çeşitli düzeylerde yoğun bir alışveriş yaşandı. Onaltıncı yüzyıl, bu ilişkinin hem değişimi hem de sürekliliği açısından önemli bir yüzyıldır. Bu yüzyılda, son Jagiellonianların dönemindeki barışçı politik ve diplomatik atmosfer yerini aktif bir rekabete bıraktı. Osmanlı devletadamları, ilk kraliyet seçimlerinin sonucunu etkilemeye ve Orta Avrupa'daki güç dengelerini korumaya çalıştılar. Bu politika, özellikle Stephan Bathory'nin döneminde (1576-1586) başarılı olmuştu. Ancak, Bathory'den sonra gelen III. Sigismund Vasa döneminde (1587-1632) Osmanlı İmparatorluğu ile Lehistan-Litvanya Birliği arasında bir yüzyıl süren askeri uyuşmazlıklar başgösterdi. Politik ilişkilerin tersine, ticaret ve diğer ekonomik faaliyetlerde bir değişim görülmedi. Bu tez, konuyla ilgili olarak yazılmış tarihi eserleri eleştirel bir açıdan incelemekte ve onaltıncı yüzyıl Osmanlı-Lehistan ilişkileriyle ilgili önemli soruları yeniden ele almaktadır. Osmanlıların, Lehistan kraliyet seçimlerini etkileme çabalan, Kazakların, Tatarların ve sınır boylarında soyluların sınırlardaki faaliyetleri incelenmiş, bunların politik ve diplomatik ilişkilerin kötüleşmesinde oynadıkları rolü tartışılmıştır. Bu bağlamda, Osmanlı-Lehistan ilişkilerinin gündelik hayattaki boyutları ve geçirdiği değişimler bu çalışmanın esas konusunu teşkil etmektedir. Anahtar Kelimeler: Osmanlı İmparatorluğu, Lehistan, Litvanya, Diplomasi, Ticaret iv

ABSTRACT Ottoman-Polish Relations in the Sixteenth Century. Wawrzyniak, Krzysztof. M.A., Department of History. Supervisor: Asst. Prof. Oktay Özel. The Ottoman Empire and Poland-Lithuania remained direct neighbors from the late Middle Ages until the end of eighteenth century. Long coexistence of both states led to development of rich and diverse forms of contacts on various levels. The sixteenth century was marked by both continuity and change in the bilateral contacts. The overall peaceful political and diplomatic cooperation during the reign of the last Jagiellonians evolved into active competition by the end of the sixteenth century. The Ottoman statesmen tried to influence results of first royal elections and to secure continuity of the balance of power in Central Europe. This policy became most successful during the reign of Stephan Bathory. The reign of Bathory's successor, Sigismund III Vasa became a step towards a century of military conflicts between the Ottoman Empire and the Polish-Lithuanian Commonwealth. Unlike the political relations, trade and other economic activities remained stable. The thesis will present a critical approach towards existing historiography as such and it will reexamine major questions concerning the Ottoman-Polish relations in the sixteenth century. The Ottoman attempts to influence the royal elections in Poland-Lithuania and the border activities of the Cossacks, the Tatars and the border lords will be analyzed, in order to verify whether they influenced the deterioration of bilateral political and diplomatic issues. Practical dimensions of everyday Ottoman- Polish contacts together with analysis of major reasons of changes in relations will be the focal point of this study. Key Words: Ottoman Empire, Poland, Lithuania, Diplomacy, Trade m