Ovipar form (triturus cristatus karelini)`da dişi üreme sisteminin mevsimsel faaliyeti ve ovidukt histolojisi üzerinde bir araştırma

Abstract

- 28 - karelini! ' de sperma tekanm yapısıdır. Fakat bulgularımı za dayanarak, kesitlerimiz iyi olmadığı için, yapı hakkın da sonuca varmak mümkün değildir. Yalnız şu kadarını söyli- yebiliriz: Haziran ayına. (înaktif döneme) ait preperatlarda spermateka tübülleri. kübik epitelden meydana gelmiş olup lümeni çevreleyen bu epitel Boisseau ve Joly (1975) tara - fından Tr i turns ve Diemcytylus' larda tanımlandığı ğiM bir takım çıkıntılar (Levha XVII B) içermektedir. Oysa sperma- tekayı ayrıntılı bir şekilde inceleyen Üçüncü (Baskıda) vivipar form M. luschani' de bu tip çıkıntılardan bahset- memektedir. Înaktif dönem olan Haziran ayına ait bu kesit lerimizde tübüllerin redüksiyona uğramış olmaları, içleri nin boş olması ve ortak toplama kanallarında silli hücre - lere rastlanılmaması Pool ve Hoage (1973)' un spermin spermatekal tübüllere nüfuzunda silli hücrelerin aktif rol oynadığı konusundaki görüşünü destekliyebilecek nitelikte görünmektedir. V - ÖZET T. crista tus karelini! ! nin dişi üreme sistemindeki yıllık aktiviteyi anlamak amacıyla tabiattan toplanan 3 4 ?? ve 22 S? örnek laboratuvarda bir tarafı kara ortamı haline getirilen akvaryumda yaklaşık bir yıl kaptiviteye alındı. Çeşitli tarihlerde yapılan disseksiyonlarla üreme mevsimi ve üreme dışındaki zamanlarda ovaryum ve oviduktlardaki dış morfolojik değişimler ve bunlara, paralel olarak oviduktun histolojik yapısında birtakım farklılıklar saptandı. His to-- 29 - lojik bulgular ovipar ve vivipar form' larmkilerle kar şılaştırıldı. Varılan sonuçlar kısaca şunlardır: 1- İzmir civarında yaşayan T. cristatus karelini! ' de üremenin en faal zamanının Nisan ayı olduğu» Mayıstan iti baren aktivi tenin yavaşladığı ve daha sonra tedricen inak- tif döneme girdiği hem organların dış morfolojik durumla. - rından hem de oviduktun histolojik preperâtlarmdan anla - silmiştir. 2- Oviduktun histolojik yapısı bazı bakımlardan kendine özgü özellikler gösteriyorsa da genelde ovipar form olan P. waltlii' ninkine yakındır. 3- înaktif döneme ait spermateka kesitlerinde toplama kanalında silli hücrelerin görülmemesi, bu hücrelerin spermin spermatekal tübüllere nüfuz etmesinde rol oynadığını savunan görüşü destekler.