İzmir ili ve çevresinde bulunan bazı terra-rossa topraklarının önemli fiziksel özellikleri ve bunun erezyon ile ilişkileri üzerinde bir araştırma

Abstract

5D ÖZET Bu araştırma, İzmir ili Kemalpaşa ilçesinde bölgeyi en iyi temsil edecek şekilde çeşitli yerlerden alınan, Terra-Rossa büyük toprak grubuna ait toprak örneklerinin Fiziksel özellikleri ve Erozyon ile olan ilişkilerini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Araştırma alanı, izmir'den 30 km uzaklıkta, 36 25 kuzey enlemleri, o ' 27 25 doğu boylamları arasında yer almaktadır. Genellikle Akdeniz iklim tipi hakim durumdadır. Araştırma materyali olarak, 5 farklı yerde profil açılarak, toplam 15 adet toprak örneği alınmıştır. Örneklerin bir kısmı 2 mm'lik, diğer bir kısmı ise 8 mm'lik elekten elenip analize hazır hale getirilmiştir. Terra-Rossa topraklarında saptanan toprak özellikleri; iskelet %si 1.08- 60.53, yüzde kum 21.72-42.72, yüzde mil 16.56-53.56, yüzde kil 19.72-56.72, süspansiyon %si 0.66-7.66, toplam (mil+kil) %si 36.28-79.26, Dispersiyon Dram 0.95-12.13, strüktür stabilite indeksi 35.6-77.6, SOjU'dan küçük par çacıkların agregatlaşma %si 67.863-99.046, volüm ağırlık değerleri A hori - 3 3 3 zDnlarında 1.00 gr/cm -1.400 gr/cm, B horizonlarında 1.245-1.365 gr/cm, ?a -2 C horizonlarında 1.350 gr/cm -1.460 gr/cm, Özgül ağırlık değerleri, A hori zonlarında 2.275 gr/cm3 -2.595 gr/cm, B horizonlarında 2.335 gr/cm3- 2.615 3 3 3 gr/cm, C horizonlarında 2.495 gr/cm -2.625 gr/cm, agregat stabilite %si 58.745-94.095, yüzde toplam porozite 48-60, yüzde organik madde A horizonla rında 2.480-9.870; B horizonlarında 0.875-3.620, C horizonlarında 0.770- 1.755, Tarla kapasitesi 13.490 -30. TJ55, Erozyon oranı 0.45 -7.65, yüzde ser best FepO^ 2.765-4.296 sınırları arasında değişim göstermektedir. Terra-Rossa topraklarda saptanan ikili ilişkiler sonucu; iskelet yüzdesi ile yüzde kum (r=0.710xx) ; yüzde mil ile erozyon oranı (r=0.652xx) ; yüzde kil ile erozyon oranı (r=-0.555x) ; süspansiyon yüzdesi ile dispersiyon oranı (r=0.987xx), 50^' dan küçük parçacıkların agregatlaşma yüzdesi (r=-0.987xx), yüzde agregat stabilitesi (r= -0.72öxx), Erozyon oranı (r=0.698xx); Toplam (mil+kil) %si ile strüktür stabilite indeksi (r=0.975xx), yüzde serbest Fe2G3 (r= 0.597x ); Dispersiyon oranı ile 50^ 'den küçük parçacıkların agregatlaşma %si (r=-1.0Dxx), yüzde agregat stabilitesi (r= -0.792xx), erozyon oranı (r= 0.661xx); strüktür stabilite indeksi ile yüzde serbest Fe203 (r=0.552x)51 50/U'dan küçük parçacıkların agregatlaşma yüzdesi ile yüzde agregat stabilitesi XX XX (r= 0.792 ). erozyon oranı (r= -0.661 ); l/olüm ağırlık ile yüzde agregat sta bilitesi (r= -0.613x); yüzde agregat stabilitesi ile yüzde organik madde (r= 0.599x) tarla kapasitesi (r= 0.597x); yüzde toplam porozite ile yüzde or- XX XX ganik madde (r= 0.726 ); yüzde organik madde ile tarla kapasitesi (r= 0-746 ) arasında önemli ilişkiler saptanmıştır- Saptanan bu ilişkilere dayanarak Terra-Rossa topraklarının erozyona karşı dayanıklı olduğunu söyleyebiliriz.

52 SUMMARY This research aims to find out the physical properties of the samples of the soil belonging to Terra-Rossa major earth group and their relationships with erosion. These samples have been taken from various places so that they can best represent the region in the district of Kemalpaşa of the province of İzmir. The research area is at a distance of thirty kilometers from İzmir and o ' o ' lies between 38 25 northern latitude and 27 25 eastern longitude. The region is, for the most part, under the influence of Mediterranean-type of climate, that is, Mediterranean-type of climate is dominant over there. Totally, fifteen different soil-samples have been taken from five different profiles. The samples have been prepared for analysis as a result of sitting some samples through tujo-milimeter sieves and the others through eight-milimeter sieves. In the samples taken from Terra-Rossa soils, max. and min. values uere obtained for; skeleton 1.08-60.53'%; sand 21.72-42.72 %; silt 18.56-53.56 % ; clay 19.72-56.72 %; süspansion 0.68-7.68 %; total (silt+clay) 36.28-79.28 %; dispersion ratio 0. 95-12. 13; structure stability index 35.6-77.6; percentage of aggregates smaller than fifty micron 87.863-99.046 %; bulk density values in A horizons, 1.00-1.400 gr/cm ; B horizons 1.245-1.385 gr/cm, C horizons 1.350- 1.460 gr/cm ; specific gravity values in A horizons 2.275-2.595 gr/cm, B horizons 2.335-2.615 gr/cm, C horizons 2.495-2.625 gr/cm ; aggregate stability 5B. 745-94. 095 %; porosity 48-60 %; organik matter in A horizons 2.480-9.870%, B horizons 0.875-3.620 %, C horizons 0.770-1.755 %; Field capacity 13.490- 30.055; erosion ratio 0.45-7.65 for free Fe203 2.785-4.298%. In the soils the significant correlation coefficients uere changed as below. Between skeleton %and sand % (r=0.710xx); between silt % and erosion ratio (r=0.652xx); between clay % and erosion ratio (r=-0.555x); between süspansion % and dispersion ratio (r=0.987x ), percentage of aggregates smaller than fifty micron (r=-0.987xx), aggregate stability % (r=-0.72Sxx) erosion ratio (r=0.698xx); between total (silt+clay) % and structure stability index (r=0.975xx), free Fe203 %(r=0.597xx) ; between dispersion ratio and percentage of aggregates smaller than fifty micron (r=-1.00 ), aggregate stability % (r=-0.792xx), erosion ratio (r=0.661xx) ; between structure stability index and free Fe^O-, % (r=0.552x); between percentage53 ' of aggregates smaller than fifty micron and aggregate stability % (r=D.792xx), XX erosion ratio (r=- 0.661 ); between bulk density and aggregate stability % (r=-D.613x), between aggregate stability and organic matter %(r = 0.599x), field capacity (r=0.597x) ; between total porosity and organic matter(r=G,726xx); between organic matter % and fild capacity (r = G.746 ). Depending on the relationships determined we can maintain that Terra-Rossa soils are resistant to erosion.