Kot kumaşlarda dökümlülük ve mukavemet özellikleri

Abstract

- 64 - 4. ÖZET Kot kumaşların, klasik giysilik kumaşların aksine daha çok spor konfeksiyon ürünlerinde kullanılmış olması ve değişen moda akımlarına uyarak değişik stillerde karşı mıza çıkması dünyada üretim ve tüketiminin hızla artmasına neden olmuştur. Ülkemizde de dünyadaki gelişmelere paralel olarak üretim hızla artmış ve dış ülkelerden gelen talebi de karşılamak için belirli bir kapasite ve kalite düzeyi ne erişmiştir. Bu çalışma her sene piyasaya biraz daha hakim olan ve günlük hayatımıza tam anlamıyla girmiş bulunan kot kuma şı tanımak ve fiziksel özelliklerini incelemek için ele a- lınmıştır. Ayrıca kot kumaşların mukavemeti ile dökümlülüğü arasında bir ilişki olup olmadığı araştırılmıştır. Bu araştırmanın materyali, Türkiye'de kot kumaş ü- reten başlıca işletmelerden (Akfil, Aydın Tekstil, Bossa, Narin, Orta Anadolu, Sümerteks) temin edilmiştir. Numuneler üzerinde hammadde, örgü birimi, kumaş eni, 2 atkı ve çözgü sıklığı, m ağırlığı, dökümlülük katsayısı, kopma mukavemeti ve % uzama, yırtılma mukavemeti ve boyar- madde analizi yapılmıştır. Buna göre araştırmadan elde edilen sonuçlar aşağı da kısaca özetlenmiştir.- 65 - - İncelenen numunelerin tümü %100 pamuk ipliğinden dokun muştur. - Örgü birimi analizi sonucunda numunelerin 2/1 ya da 3/1 dimi örgülü olduğu ve örgü birimi bakımından numunelerin tümünün Türk Standartlarına uygun olduğu görülmüştür. - İncelenen numunelerin kumaş eni bakımından standarda uy gun olduğu görülmüştür. - Türkiye'de üretilen kot kumaşlarda en belirgin standart sapma sıklık konusunda görülmüştür. İncelenen numunelerin bazılarında cm1 deki iplik sayısının standarta belirtilen sınır değerin altında kaldığı göze çarpmaktadır. 2 - İncelenen kot kumaşların çoğu m ağırlığı bakımından ağır ve çok ağır sınıfta yer aldığı görülmektedir. Numune - 2 lerin bazılarının ise, m ağırlığı bakımından standartta belirtilen sınır değerin altında kaldığı göze çarpmaktadır. - Analizi yapılan kot kumaşlarda kullanılan ipliklerin at kıda Ne 6-16, Çözgüde ise Ne 6-12 arasında değiştiği görül müştür. Ancak gömleklik olarak üretilen denimlerde atkıda Ne 11-1-6 çözgüde Ne 10-12 iplik numaraları tercih, edilmiş tir. - Ülkemizde üretilen kot kumaşların dökümlülük katsayısı nın %46-79 arasında değiştiği görülmüş tür. Kot kumaşların triko türü kumaşlardan daha az, dokusuz yüzeylerden ise da ha fazla dökümlü olduğu tespit edilmiştir. - İncelenen kot kumaşların tümünün kopma mukavemeti bakı mından standarda uygun olduğu ve numunelerin çözgü yönün-- 66 - deki kopma mukavemetinin atkı yönündeki kopma mukavemetin den daha yüksek olduğu görülmüştür. - Türk kot kumaşlarının çözgü yönündeki yırtılma mukaveme tinin 1.28 ile 7.73 kg, atkı yönündeki yırtılma mukavemeti nin ise 2.29 ile 7.51 kg arasında değiştiği ve atkı yönünde ki yırtılma mukavemetinin çözgü yönündeki yırtılma mukave- tinden daha büyük olduğu tespit edilmiştir. - İncelenen numunelerin biri dışında hepsinin indigo bo- yarmaddesiyle boyalı olduğu görülmüştür. - Ülkemizde üretilen kot kumaşların dökümlülüğü ile diğer fiziksel özellikler arasındaki ilişki incelendiğinde, dö- kümlülük katsayısı ile atkı ve çözgü yönündeki kopma muka- 2 verneti, m ağırlığı, atkı ve çözgü ipliği numarası arasın da lineer bir ilişki olduğu görülmüş tür. Kumaş dökümlülüğü ile sürtünme mukavemeti ve yırtılma mukavemeti arasında li neer bir ilişki tespit edilememiştir. `. - -~o.. -ğreum kurutta Boktimantaayon Mer&gg

- 67 - SUMMARY Denim fabrics are usually used for casual wear. As the fashion changes in time, the style of denim wear chan ges too, so that the production of denim fabrics increases year by year. In Turkey the production rate and Quality of denim fabrics have increased to meet the demand for exports. Denim fabrics are getting a more important place in the market. This study has been done to obtain more infor mation about denim fabrics and to find out the relationship between the drape of the fabric and its strength. The samples used in this study have been obtained from the companies Akfil, Aydın Tekstil, Bossa, Narin, Or ta Anadolu,Sümerteks who are the biggest denim fabric pro ducers in Turkey. The tests applied to the denim samples are: mate rial, type of weave, fabric widht, number of threads per 2 cm in weft and warp, weight of m -of fabric, drape coefi- cient, breaking strenght, elongation percent tearing stren- ght, and type of the dyestuff used. The results found from this study are shown below: - The materials used for this study are 100% cotton fabrics - The weave of these fabrics are 2/1 or 3/1 twills and they are in conformity with the Turkish Standarts. - The width of the fabrics conform to the standart s- 68 - - The most striking standart deviation in the denim fab rics produced in Turkey is that of the number of threads per cm and it has been found that the number of threads per cm is lower than the boardar line in the standarts. - The denim fabrics used in this study are either heavy or very heavy type. Some of these fabrics are below the bo 2 arder line in the standards in terms of weigth per m. - Yarn counts of the fabrics used in this study are Ne 6- 16 in the weft and Ne 11-lb in the warp. However in the shir ting fabrics the yarn counts between Ne 11-16 in weft and He 10,12 in warp seem to be preferred. - The drape coeficient of denim fabrics produced in Turkey varies between 46-79^o.The drape coeficient of denim fabrics is lower than chat öf ` knitted fabrics and higher than that of non-wovens. - The breaking strenght of denim fabric used in this study, conform to the standarts, and the breaking strenght in the warp way is higher than in the weft. - The tearing strenght of the Turkish denim fabrics varies between 1.28-7.75 kg in the warp way and 2.29-7.51. kg in the we ft. According to these values the tearing strength along the weft is higher than that along the warp. - All denim fabrics which have been examined, had been dyed by indigo dyestuffs except one. - It has been seen that there is a lineer relationship bet ween the drape coeficient and the breaking strenght in the- 69 - warp way, the breaking strenght in the weft way, the weight per in, the count of warp, the count of weft but no rela tionship has been observed `between the drape coeficient and the abraison strenght and the tearing strenght.